Beesha caalamku waa inay taageero ku haboon siiyaan hindisayaasha waddaniga ee lagaga hortagayo isbeddelka cimillada. - Wasiir Fitsum Assefa (Dr.)

Addis Ababa; Cuur/Magaabiit 18/2017 (ENA): Wasiirka qorshaynta iyo horumarinta Dr. Fitsum Asefa, ayaa beesha caalamka ugu baaqday in ay taageero ku haboon siiyaan hindisayaasha wadaniga ah ee la fulinayo si looga hortago is bedelka cimilada ee wadamada kale ee soo koraya oo ay ku jirto Itoobiya.

Wadatashiga Isbeddelka Cimilada St. Petersburg ee sannadka 2025 ayaa lagu qabanayo magaalada Barliin ee dalka Jarmalka, ayaa socda.

 

Waxaa madaasha ka hadashay wasiirka Fitsum Asefa oo ka warbixisay tallaabooyinka wadaniga ah ee ay Itoobiya qaadayso si loo yareeyo loogana hortago saamaynta isbadalka cimilada. 

Guulaha laga gaaray raadka cagaaran ayaa lagu amaanay kulanka, waxaana lagu sheegay in hindisahaasi ay mudan tahay in la taageero oo laga fuliyo wadamada kale. 

Wasiirka ayaa hadalkeeda ku sheegtay in dhulka kaynta ku daboolan ee Itoobiya uu gaadhay boqolkiiba 23.6 sanadka 2023, waxa uuna ahaan jiray 6 boqolkiiba 6 sannadkii 2019 markii barnaamijka raadka cagaaran ee Itoobiya laga bilaabay.

 

Waxa kale oo ay sheegtay in hindisahani uu ka qayb qaatay wax ka bedelka nolosha iyo hab nololeedka bulshooyinka ku dhaqan deegaanada kala duwan; Waxaana isla hidisaha lagu hirgaliyay beerista khudaar iyo geedo isku dhaf ah oo kayn ah, loona abuuray jawi wanaagsan oo beeralaydu ay u dhoofin karaan badeecado kala duwan oo ay ka mid tahay avokaadhada.

Waxa kale ay sheegtay in khibradaha ka hortagga isbeddelka cimilada ee waddaniga ah aysan kaliya hoos u dhigi karin saameynta laakiin ay sidoo kale soo celin karto baahida dhaqaale ee muwaadiniinta. Waxayna ugu baaqday beesha caalamka in ay taageero dhaqaale u fidiyaan wadamada kale ee ay dhibaatada ka taagan tahay isbadalka cimilada oo ay Itoobiya ka mid tahay.

Sidoo kale, Wasiir Fitsum Asefa (Dr.) ayaa wadahadal la yeelatay Selwayn Hart, oo ah la-taliyaha gaarka ah ee ka hortagga isbeddelka cimilada ee xoghayaha guud ee Qlqaramada midoobay.

 

Doodooda waxay ku sheegeen inay ka wada shaqayn doonaan geeddi-socodka qorshaynta siyaasadda isbeddelka cimilada oo ay ku jirto wareegga saddexaad ee qorshaha la-qabsiga isbeddelka cimilada.

Itoobiya ayaa maalmo ka hor ku dhawaaqday qorshaheeda yaraynta diqowga hawada, waxaana la tilmaamay inay ku hawlan tahay sidii ay qorshahan u soo gudbin lahayd ka hor shirka 30-aad ee Qaramada midoobay ee Isbeddelka Cimilada (COP 30) ee ka dhacaya Braaziil. 

Doodda, ayaa sidoo kale lagu sheegay in xoghayaha guud ee qaramada midoobay Antoniyo Guutareez ay gaareen is-afgarad si wadajir ah u fududeynaya qaabka ay Itoobiya uga qayb-qaadan karto Shir-madaxeedka labaad ee Is-beddelka cimilada ee Afrika oo la qaban-qaabinayo kooxdin ee sannadkan.

 Wasiirka ayaa sidoo kale kala hadashay Paablo Vee'ira, Agaasimaha Caalamiga ah ee Kooxda taageerada qorshaha la-qabsiga isbeddelka cimilada. 

Sida xogta aan kuhelayno wassaaradda, agaasimuhu ayaa sheegay in ay Itoobiya ka taageeri doonaan qorshaha la qabsiga isbadalka cimilada iyo hirgalinta si uu u noqdo mid wax ku ool ah oo si guul leh loogu diyaariyo shirwaynaha labaad ee isbadalka cimilada Afrika. 

Wadatashiga Isbeddelka Cimilada ee St. Petersburg ee sannadka 2025-ka waxaa si wada jir ah u soo qabanqaabiyay dawladaha Jarmalka iyo Braaziil.