Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 05/2017T.I.(ENA): Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Itoobiya ayaa shaacisay in intii lagu jiray rubucii hore ee sanadkan ay Itoobiya ku guulaysatay ka-qaybgal wax-ku-ool ah oo ku aaddan diblumaasiyadda iyo shirarka caalamiga ah. Afhayeenka Wasaaradda, Danjire Nabiyaat Geetaajew, ayaa sheegay in in ka badan 30 shir caalami ah lagu qabtay magaalada Addis Ababa, taasoo muujineysa sida Itoobiya ugu guuleysatay diblumaasiyadda shirarka ee wax-ku-oolka ah. Shirarkan waxay kaalin weyn ka qaateen kobcinta dhaqaalaha dalxiiska, isweydaarsiga khibradaha kala duwan, iyo sidii loogu heli lahaa faa'iidooyin dhaqaale iyo waqtiba, iyada oo aanay ku bixin kharashaad badan. Wasiirka Arrimaha Dibadda, Dr. Gadhiyoon Timootiyoos, ayaa sidoo kale ka qaybgalay shirkii wasiirrada ee Madasha Iskaashiga Afrika iyo Ruushka ee lagu qabtay magaalada Soji ee Ruushka, halkaas oo uu ka sameeyay wada-hadallo labada dhinac ah oo wax-ku-ool ah si loo ilaaliyo danta qaranka ee Itoobiya. Afhayeenka ayaa sheegay in Itoobiya ay si cad uga shaqeysay sidii aysan dhibaato ugu keenin deegaankeeda iyo guud ahaan gobolka, iyada oo door muuqata ka qaadatay xaaladda gobolka Geeska Afrika ee hadda taagan. Wasaaraddu waxay caddeysay in dadaalladan ay sii socon doonaan si loo ilaaliyo nabadgelyada qaranka iyo in la xasiliyo xaaladaha jirta.

Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 05/2017T.I.(ENA): Shirkan ayaana qabsoomi doona 11ka-15ka miicaad/ginbood ee sandakan 2017T.I. Shirkan ayaa diiradda lagu saari doonaa "Abuuridda bulsho awood u leh inay wajahdo xaaladaha adag ee isbeddelka adduunka". Wasiirka Magaalooyinka iyo Horumarinta Kaabayaasha Dhaqaalaha JDFI, Jaaltu Saani, ayaa shirkan ku tilmaantay mid muhiim ah oo fursado shaqo abuur ah lagu sameynayo, maadaama ay ka qaybgalayaan shirkado dhismo iyo horumarineed. Shirka ayaa sidoo kale lagu soo bandhigi doonaa daraasado cilmiyeedyo ka hadlaya fursadaha iyo caqabadaha horyaalla waaxda horumarinta, iyadoo ka qaybgalayaasha ay booqan doonaan mashaariicda horumarineed ee laga hirgeliyey Itoobiya. Waxaa ka soo qeyb geli doona siyaasiyiinta, ururada shaqaalaha iyo shaqo-bixiyeyaasha, khubarada tiknoolajiyaddaha, hay’adaha aan dowliga ahayn, iyo machadyada tacliinta sare iyo cilmi-baarista. Ugu dambayntii, waxaa la sheegay in guddi ka kooban 15 hay’adood oo dowladda ah ay diyaarinta shirkan si hufan uga shaqeynayaan.

Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 05/2017T.I.(ENA): Madaxweyne JDFI Taaye Asqasilaase ayaa kulan la yeeshay Madaxweynaha Aserbayjaan, Ilhaam Aliyef. Madaxweyne Taye oo ku sugan magaalada Baku ee Aserbayjaan si uu uga qayb galo Shirka Isbeddelka Cimilada ee Qaramada Midoobay (COP 29). Intii uu socday shirka, Madaxweynaha Taaye ayaa kulan gaar ah la yeeshay Madaxweynaha Aserbayjaan, Ilham Aliyef.

Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 03/2017T.I.(ENA): Madaxweyne Taaye ayaa ka daahfuray magaalada Baku ee dalka Aserbayjaan bandhig ku saabsan dadaallada Itoobiya ee ilaalinta deegaanka iyo la dagaallanka isbeddelka cimilada, iyadoo muujinaysa waxyaabaha dalku uu ka qabtay arrimaha ilaalinta deegaanka.   Bandhigan ayaa ka tarjumaya dadaalka Itoobiya ay ugu jirto ka hortagga isbeddelka cimilada iyadoo adeegsaneysa barnaamijka horumarinta deegaanka ee dhirbeerista ee raadka cagaaran iyo mashruucyo kale oo lagu ilaalinayo deegaanka.   Shirka 29-aad ee Cimilada Adduunka ayaa ka bilowday magaalada Baku, Aserbayjaan.   Madaxweyne Taye ayaa sheegay in Itoobiya ay ka shaqeyneyso dhisidda dhaqaale cagaaran oo u adkeysan kara isbeddelka cimilada iyadoo hirgelinaysa mashruucyo waaweyn.   Madaxweynuhu wuxuu kaloo xusay in aduunku ay tahay inay si gaar ah diiradda u saaraan wax ka qabashada isbeddelka cimilada iyo in la taageero dalalka soo koraya.   Wasiirka Qorsheynta iyo Horumarinta, Itoobiya Dr. Fitsum Asafaa, ayaa dhankeeda tiri “Itoobiya waxay hormuud ku tahay quwada dib loo cusboonaysiin karo, damaanad qaadka cuntada, iyo horumarinta dalxiiska iyadoo dadaal ugu jirta ilaalinta deegaanka.”   Itoobiya ayaa ku bixisay in ka badan 40 bilyan oo doollar dadaallada cagaaran si ay u soo celiso dhulka xaalufay ee dalka.   Inta lagu guda jiro shirka 29-aad ee Cimilada Adduunka, dalalka ayaa soo bandhigi doona dadaallada ay ugu jiraan la dagaallanka isbeddelka cimilada iyo ka hortagga xaalufinta deegaanka.

Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 03/2017T.I.(ENA): Waxaa la shaaciyay in xuska 19-aad ee maalinta Qowmiyadaha iyo shucuubta Itoobiya looga wada qayb qaadan doono iyadoo si weyn ay uga qayb qaadanayaan heer dal, deegaan iyo maamul magaalo ayna si wanaagsan uga wadaqaynqaadan doonaan dhamaan bulshada. Warbixin ay soo saartay golaha federationka oo ku saabsan munaasabadan ayaa waxa ay ku shaaciyeen in munaasabada lagu qaban doono magaalada Arbaaminj ee deegaanka koonfurta Itoobiya iyadoo la xusi doono muddo shan maalmood oo xidhiidh ah.   Waxaa la sheegay in 25-ka Gudba 2017-ka la xusi doono maalinta Walaalyinimada, 26-ka Gudba, Maalinta Wadajirka, 27-ka Gudba, Maalinta Koonfurta Itoobiya, 28-ka Gudba, Maalinta Wada-tashiga, iyo 29-ka Gudba, 2017-ka oo la xusi doono Maalinta Itoobiya. Marwo Baanjiyirga oo ah xiriiriyaha guud ee munaasabada ayaa sheegtay in ujeedada ugu weyn ee xuskan ay tahay sidii midnimada qaranka loo xoojin lahaa, iyadoo xuskani ay meesha ka saarayso kala duwanaanshiyaha korna loogu qaadi lahaa horumarka iyo wadajitka guud. Xuska 19-aad ee Maalinta Qowmiyadaha iyo Shucuubta dalka ayaa halku dhig looga dhigay “Isfahan qaran iyo Midnimo Qaran”.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 30/2016T.I.(ENA): Dr. Gadhiyoon Timootiyoos, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya ayaa wadahadallo miro dhal ah la yeeshay Sergey Lafrof, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Ruushka.   Waxay is dhaafsadeen fikrado badan oo ku saabsan arrimo badan oo laba geesood ah, gobolka iyo kuwa caalamiga ah ee danaha labada dhinac khuseeya.   Labada dhinac ayaa ku heshiiyey in kor loo qaado iskaashiga laba geesoodka ah, lagana faa’ideysto awoodda aan laga faa’ideysan ee xiriirkooda dhaqaale.   Kulankan ayaa dhacay ka hor shirkii ugu horeeyay ee heer wasiir ee Madasha Iskaashiga Ruushka iyo Afrika oo la qorsheeyay in la qabto 09-10 November 2024 kaasoo ka dhacaya magaalada Soji ee dalka Ruushka.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 30/2016T.I.(ENA): Xaflada qalin jabinta dufcada 25-aad ee koorsada nabada ee kuliyada ciidamada Itoobiya iyo dugsiga tababarka ee Hurso ee waaxda difaaca ayaa maanta laqabanayaa. Sida ay sheegayaan wararka lagu baahiyay bogga baraha bulshada ee ciidanka difaaca, saraakiishii tababarka ku qaatay xarunta ayaa qaatay dhamaystayna dhamaan tababaradii loo baahnaa.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 28/2016T.I.(ENA): Shirka 28-aad ee hogaaminta Xuduudaha ee Itoobiya iyo Jabuuti oo ay martigelinayso Itoobiya ayaa saaka furmay.   Waxaa la sheegay in madashan oo ujeedadeedu tahay sidii looga wada tashan lahaa arrimaha ganacsiga, amniga iyo xuduudaha, iyadoo muddo labo maalmood ah uu ka socon doono magaalada Bishoftu.   Waxaa la sheegay in madashan ay wax weyn ka tari doonto xoojinta xiriirka diblumaasiyadeed ee u dhaxeeya Itoobiya iyo Jabuuti iyo weliba xiriirka ka dhaxeeya labada shacab.   Madashan ayaa sii xoojin doonto xiriirka ka dhexeeya dalalka iyadoo sidoo kalena dejin doonta jihooyinka mustaqbalka. Waxaana madasha ku sugnaa madax sare oo ka tirsan labada dal.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 28/2016T.I.(ENA): Wasaaradda arrimaha dibadda ayaa ugu baaqday shirkadaha Austria in ay ka qayb qaataan fursadaha maalgashi ee ka jira Itoobiya iyaga oo ka faa’iidaysanaya fursadda ay abuurtay dib-u-habaynta dhaqaalaha.   Wasiiru Dowlaha Arrimaha Dibadda, Danjire Misgaanu Argaa, ayaa Xafiiskiisa ku qaabilay Ergeyga Gaarka ah ee Arrimaha Caalamiga ah ee Dowladda Federaalka ah ee Austria, Danjire Biitar Laawuniski. Danjire Misganu ayaa sheegay in Itoobiya ay xiisaynayso in ay kordhiso xidhiidhka ganacsi iyo maalgashi ee kala dhexeeya Austria.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 25/2016T.I.(ENA): Safiirka Itoobiya u fadhiya dalka Jabuuti, Danjire Birhaanu Tsagaaye, ayaa dhawaan ka soo laabtay socdaal uu ku tagay dalka Itoobiya, waxaa uu kulan ku saabsan arrimaha dalxiiska la yeeshay khubarada dhinaca dalxiiska iyo warbaahinta ee Jabuuti. Booqashao loogu magacdaray “is-barashada” oo ay soo qabanqaabisay safaaradda iyadoo kaashanaysa shirkadda diyaaradaha ee Itoobiya, ayaa khubaradu waxa ay booqdeen goobaha loo dalxiis tago oo ay ka mid yihiin seerada dalxiis ee midnimo, Saaxiibtimada, iyo Intoto, iyo sidoo kale Tuulada Dalxiiska ee Wanji Dhaandhi.   Booqashadaas ka dib ayaa la sheegay in khubaradu ay TV-ga qaran ee Jabuuti ku soo bandhigeen barnaamijyo kala duwan oo ku baxayay luuqadaha Faransiiska iyo Soomaaliga oo ku saabsan goobaha loo dalxiis tago ee dalka Itoobiya.   Waxay sidoo kale kor u qaadeen goobaha dalxiiska ee Itoobiya iyagoo adeegsanaya wargeysyada iyo baraha bulshada.   Danjire Birhaanu Tsagaaye ayaa khubarada uga mahad celiyay sidii wanaagsanayd ee ay uga soo shaqeeyeen horumarinta dalka Itoobiya mudadii uu khubarada kulanka la qaadanayay, sida ay sheegayso xogta laga helay safaaradda.   Labada dhinac ayaa ka wada hadlay xaaladda waftiga Itoobiya ee safarka ku tagi doona Jabuuti si labada dal ay iskaga kaashadaan horumarinta xirmooyinka wadajirka ah ee dhinaca dalxiiska.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 25/2016T.I.(ENA): Tababarka ayay sidoo kale kasoo qaybgaleen shaqaalaha waaxaha jinsiga ee xafiisyada heer deegaan iyada oo muddo laba maalmood ah uu halkaasi uga socon doono.   Marwo. Ayaan Cabdi, Afhayeenka Golaha Xildhibaanada DDS oo tababarkan furitaankiisa ka hadashay ayaa sheegtay in tababarka looga gol leeyahay in kor loogu qaado garaadka siyaasadeed iyo aqooneed ee haweenka.  

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 22/2016T.I.(ENA): Dalka Slovenia ayaa maanta xariga ka jaray safaaradeeda oo ku taala xaafad Bole Rwanda, iyadoo ujeedadu tahay sidii ay u xoojin lahayeen saaxiibtinimada ay leeyihiin Itoobiya.   Wasiirka arrimaha Dibadda Gadhiyoon Timootiyoos (Dr.) iyo safiirrada dalal kala duwan oo fadhigoodu yahay Addis Ababa ayaa sidoo kale goobjoog ka ahaa xafladda xadhigjarka safaarada. Ra’iisul wasaare ku xigeenka Slovenia, ahna wasiirka arrimaha dibadda iyo Yurub Tanja Fajon, oo xafladda ka hadashay ayaa sheegtay in Slovenia ay doonayso inay xoojiso xiriirka diblomaasiyadeed ee kala dhexeeya Itoobiya. Waxa kale oo ay sheegtay inay doonayaan in Itoobiya ay kala shaqeeyaan arrimaha xuquuqul insaanka, arrimaha gobolka iyo qaaradaba. Dhankiisa, Wasiirka Arrimaha Dibadda, Dr. Gadhiyoon Timootiyoos ayaa sheegay in furitaanka safaaradda Slovenia ee Itoobiya aysan ahayn mid xoojinaysa saaxiibtinimada labada dal, balse ay gacan ka geysan doonto xoojinta iskaashiga aan la leenahay Midowga Yurub iyo Midowga Afrika.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 22/2016T.I.(ENA): Si loo sii xoojiyo xidhiidhka diblomaasiyadeed ee laba geesoodka ah iyo kuwa badan ee Itoobiya, waxaa lagama maarmaan ah in loo shaqeeyo si adag oo isku xidhan, ayuu yidhi Wasiirka Arrimaha Dibadda, Gadhiyoon Timootiyoos (Dr.).   Wasiirku waxa uu sidaasi ku sheegay kulan aalada fogaan araga ah oo uu la yeeshay madaxda safaaradaha Itoobiya iyo xafiisyada qunsuliyadaha guud ee caalamka.   Sidoo kale, sida ay sheegayso xogta aan kahelayno wasaaradda arrimaha dibadda, wasiirku waxa uu xasuusiyay in xidhiidhka diblomaasiyadeed ee laba geesoodka ah iyo kuwa dhinacyada badan ee Itoobiya loo xoojiyo si wada jir ah. Dr. Gadhiyoon Timootiyoos ayaa xusay in safiirrada iyo dublamaasiyiinta ay tahay inay xoogga saaraan sidii ay si wanaagsan u ilaalin lahaayeen danta qaran ee Itoobiya iyaga oo tixgelinaya hab-dhaqanka juqraafi-siyaasadeed ee caalamiga ah.

"Waxaan qaabilay Dr. Maartin Eliya Leemuroon oo ah ergeyga gaarka ah ee madaxweynaha Koonfurta Suudaan Salfa Kiir oo uu fariin ka sido madaxweynaha dalkaas, waxaan sidoo kale ka wada hadalnay arrimaha labada dal iyo gobolka." – Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.)

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 20/2016T.I.(ENA): Waxaa la qorsheeyay in la diiwaan geliyo kobac dhan 8.4 boqolkiiba sanadkan; Waxaa la joogaa waqtigii la dhameystiri lahaa dib u habeynta lagu sameeyay qeybaha kala duwan, loona bilaabi lahaa soo nooleynta qaranka; Sanadkan 2017, waxaan diiwaangelin doonaa isbeddel dhab ah dhammaan waaxaha; Waa inaan ka baxnaa fikirkii shalay oo aan u wada dhaqaaqno berrito si wadajir ah; Kobaca boqolkiiba 5.4 ah ayaa laga filayaa barnamijka dhaqo oo dheefso iyo dalag iyo daryeel;   20 warshadood oo caleenta shaaha ah ayaa la qorsheeyay in la hirgaliyo; Qamadiga waxa uu lagu beeri doonaa in ka badan 8.2 milyan hektar, 300 milyan oo kiintaal oo qamadi ah ayaa la beeri doonaa; Sannad miisaaniyadeedkii 2016, kobac boqolkiiba 8.1 ah ayaa laga diiwaangeliyay Itoobiya; Beeraha ayaa la filayaa inay koraan 6.1 boqolkiiba; Marka la beero 30 milyan oo hektar oo dhul ah, 1.4 bilyan oo kiintaal oo wax soo saar ah ayaa la filayaa.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa sheegay in sanadkan uu yahay bilowga xilligii aan dhameyn lahayn dib u habeynta, islamarkaana aan bilaabi lahayn howlihii xoojinta shaqooyinka horumarka si jiilasha soo socda loo gaadhsiiyo iyadoo la arki doono natiijooyin aanan waligeen taariikhdayada ku arag. Ra`iisul Wasaare Abiy ayaa bilaabay ka jawaabida iyo sharraxaad ka bixinta su’aalaha xubnaha ee la xidhiidha dhinacyada dhaqaalaha, nabadda iyo xasilloonida, diblomaasiyadda iyo arrimaha bulshada ee ay xubnaha goluhu soo jeediyeen. Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa xusay in lixdii sano ee la soo dhaafay uu dalka ku jiray dib u habeyn dhanka dhaqaalaha ah, wuxuuna sheegay in aysan jirin wax qeyb ah oo uusan saameyn ku yeelan dib u habeynta. Waxa uu sheegay in casharro badan laga bartay dib u habeynta. Waxa uu golaha u sheegay in sanadkan uu yahay dhamaadka dib u habaynta liona baahan yahay inaan u shaqayno si qaran si aynu u aragno natiijo aynaan waligeen taariikhdayada ku arag.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Ra`iisul Wasaare Abiy ayaa bilaabay ka jawaabida iyo sharraxaad ka bixinta su’aalaha xubnaha ee la xidhiidha dhinacyada dhaqaalaha, nabadda iyo xasilloonida, diblomaasiyadda iyo arrimaha bulshada ee ay xubnaha goluhu soo jeediyeen.   Xildhibaanada ayaa soo bandhigay su’aalo la xiriira dhaqaalaha, nabadda iyo amniga, arrimaha diblumaasiyadda iyo arrimaha bulshada iyo kuwa kale iyadoo Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) uu ka jawaabayo oo uu sharaxaad ka bixinayo su`aalaha.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Waxaa ka mid ahaa su’aalihii iyo faallooyinkii ay mudanayaasha golaha shacabka ku weydiiyeen, kulankii caadiga ahaa ee 3-aad ee golaha shacabka iyadoo uu goob joog ka ahaa ra’iisul wasaare Abiy (Dr.) • Sidee loo dhisi karaa taariikh guud oo qaran? Maxaa Xukuumad ahaan laga qabanayaa sixitaanka iyo toosinta dhaqamada gurracan ee lagu arkay meelo kala duwan? • Maxaad ka qabateen sidii loo dhimi lahaa khataraha amni, maciishadan qaaliyoobaysa, tuuganimada iyo musuq-maasuqa, iyo koontarabaanka sharci darada ah ee shacabka caqabada ku ah? • Haddii heerka shaqada ee lagu taageerayo kooxaha dakhligoodu hooseeyo ee laga yaabo inay la kulmaan cadaadis dhaqaale sababtoo ah dib-u-habaynta dhaqaalaha ayaa la sharaxay? • Dib-u-habaynta dhaqaale ee lagu sameeyey dalka awgeed maadaama bulshadu ay kala kulmayaan caqabad aad u weyn shaqooyin noocee ah ayaa laga qabtay?   Xubnaha golaha ayaa sidoo kale soo bandhigaya su`aalahooda iyadoo uu ka jawaabi doono Ra’iisul Wasaarahana uu sharaxaad ka bixiyo.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Waxaa ka mid ahaa su’aalihii iyo faallooyinkii ay mudanayaasha golaha shacabka ku weydiiyeen, kulankii caadiga ahaa ee 3-aad ee golaha shacabka iyadoo uu goob joog ka ahaa ra’iisul wasaare Abiy (Dr.)   • Waa maxay dhaqamada gurracan ee lagu arkay bixinta dhulalka maalgashiga ee ka imaanaya dowladda dhexe iyo dowlad deegaannada, sideese loo sixi karaa? • Waa maxay waxqabadyada la qorsheeyay si kor loogu qaado dakhliga dawladda ee sanadka 2017? Waa sidee shaqada waaxda maaliyada ilaa hadda? • Maxay tahay qorshaha idiin yaala, si joogto ah loo xalliyo dhibaatooyinka nabadda iyo amniga dalka? Xubnaha golaha ayaa sidoo kale soo bandhigaya su`aalahooda iyadoo uu ka jawaabi doono Ra’iisul Wasaarahana uu sharaxaad ka bixiyo.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Golaha Wakiilada Shacabka ayaa maanta yeelanaya wareegii 6-aad, sanad-shaqeedka 4-aad, kalafadhiga 3-aad ee caadiga iyadoo uu si rasmi ah u furmi doono saacadu marka ay tahay 2:30 subaxnimo, iyadoo uu goob joog ka yahay Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr. Kulanka caadiga ah waxaa su'aalaha ay xubnuhu soo jeediyaan ka jawaabi doona Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) oo su'aalahaas oo ku saabsan khudbadii furitaanka ee uu Madaxweynaha JDFI Taaye Asqasilaase u jeediyay labada gole 27-kii Kodxin, 2017T.I. Waxaa la filayaa in goluhu ay dhageystaan mowqifka xukuumadda, isla markaana ay ansixiyaan. Sida ay sheegayso xogta aan kahelayno golaha ayaa waxaa kasoo qayb gali doona safiirada wadamada kala duwan ee ku sugan magaalada Addis Ababa, wakiilo kasocda hay’adaha caalamiga ah, culumaa’udiin, masuuliyiin sar sare oo ka tirsan dowlada iyo marti sharaf kale oo lagu casuumay.