Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 24/2017 (ENA): Cuur/Magaabiit 24 waa maalin Itoobiya u bilowday waddo cusub oo aan horey loogu tijaabin taariikhda dhinacyada siyaasadda, dhaqaalaha, bulshada, iyo diblomaasiyadda, sida uu sheegay Wasiirka Adeegga Isgaarsiinta Dowladda, Dr. Lagase Tulu. Wasiirka ayaa bartiisa baraha bulshada ku sheegay in maalintani ay astaan u tahay horumar ay Itoobiya ku gaartay falsafadda ‘Medemer’ (isku-darka), iyadoo qaadatay aragtida siyaasadeed ee dhexdhexaadka ah, kana faa'iidaysanaysa wixii wanaagsanaa ee laga soo qaatay waayihii hore si loo dhiso mustaqbal ifaya oo jiilalka soo socda u ah wado. Waxa uu sheegay in Itoobiya ay guul ka gaartay xallinta caqabadaha kala duwanaa ee ka dhashay kala duwanaanta qowmiyadeed, iyada oo u aragta kala duwanaantaas inay tahay qurux ay dadku ka faa’iidaysan karaan, taasoo xoojisay midnimada qaranka. Intii uu socday isbeddelka, waxa Itoobiya horumar ka samaysay warshadaha wax soo saarka, macdanta, dalxiiska iyo martigelinta, horumarinta magaalooyinka iyo kaabayaasha dhaqaalaha, iyo sidoo kale dhaqaalaha dhijitaalka ah. Wasiirka ayaa sheegay in dalka uu ka gudbay caqabadihii adkaa, taasoo u horseeday horumar xawli ah iyo koboc dhaqaale. Wuxuu xusay in la sameeyay dadaallo lagu xoojinayo nidaam siyaasadeed casri ah oo ku dhisan aqoon, xikmad iyo fikir sare, si muwaadiniintu u helaan jawi nabadeed oo ay ku noolaadaan. Ugu dambayntii, Wasiirka ayaa sidoo kale tilmaamay muhiimadda ay leedahay ilaalinta iyo xoojinta guulaha la gaaray, isagoo xusay in la sii wadi doono dadaallada lagu horumarinayo nolosha shacabka, laguna xaqiijinayo himilooyinka qaran ee Itoobiya. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 24/2017 (ENA): Komishineerka Booliska Federaalka Itoobiya, Janaraal Demaalaash Gabremikaa’eel, ayaa sheegay in Isbeddelka qaran Booliska Federalka Itoobiyaan uu u noqday mid ay ku tallaabsanayso horumaro balaadhan. Booliska Federaalka Itoobiya ayaa Cuur/Magaabiit 24 u dabaal-degaya guulaha ay gaareen isbeddelka qaran kadib. Munaasabaddan waxaa ka qeyb galay Komishineerka Booliska Federaalka, Janaraal Demaalaash Gabremikaa’eel, saraakiisha sare ee booliska oo ay ku jiraan ku-xigeennada Komishineerka iyo saraakiil sar-sare oo kale.   Xuska maalintan ayaa halkudhig looga dhigay “Midhihii isbeddelka Cuur/Magaabiit: Rajada berri waa shalay, maanta, iyo berri oo sare loogu qaadayo Itoobiya.” Janaraal Demaalaash Gabremikaa’eel ayaa xusay in isbeddelka socda uu horseedi doono horumar la taaban karo oo ku aaddan Booliska Federaalka Itoobiya. Wuxuu tilmaamay in sanadadii la soo dhaafay isbeddello waaweyn lagu sameeyay booliska, taasoo suurta-gelisay wax-ka-beddel qoto dheer oo dhinacyo badan leh.   Waxa uu xusay in horumar laga sameeyay kor-u-qaadidda awoodda shaqaalaha, casriyeynta tiknoolajiyadda, nidaamka, hannaanka shaqo, iyo istiraatiijiyadda mustaqbalka si loo xaqiijiyo amniga iyo la dagaallanka dambiyada. Ugu dambayntii, waxa uu xaqiijiyay in tani ay booliska ka caawinayso in ay sare loo qaado xirfaddooda la dagaallanka dambiyada iyo baaritaannada la xiriira dambiyaddda. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Diri Dhaba, Cuur/Magaabiit 24/2017 (ENA): Mudane Ibraahim Yuusuf, oo ah madaxa xafiiska xisbiga Barwaaqo ee Diri Dhaba, ayaa sheegay in todobadii sano ee la soo dhaafay ay ka diiwaangeliyeen guulo waaweyn dhammaan dhinacyada kala duwan, iyadoo ay sabab u tahay isbeddelka qaranka. Ibraahim Yuusuf, oo ka hadlay dadaallada la fuliyay iyo jihada mustaqbalka, ayaa sharaxay in guulo wax-ku-ool ah laga gaaray dhinacyada arrimaha bulshada, dhaqaalaha, iyo siyaasadda si ay uga faa’iidaystaan shacabka. Gaar ahaan, maamulka Diri Dhaba oo daba socday isbeddelka qaranka ayaa xusay in la xoojiyay hay’adaha cadaaladda iyo amniga si loo xaqiijiyo xasilooni iyo nabad waarta. Sidoo kale, waxaa la hirgeliyay mashaariic horumarineed oo xoogga lagu saaray nolosha dadka magaalo iyo miyiba, taasoo fududeysay helitaanka adeegyada muhiimka ah. Waxaa kor loo qaaday adeegsiga tignoolajiyada casriga ah, iyadoo dib-u-habeyn lagu sameeyay nidaamyada maamulka si loo bixiyo adeegyo hufan oo casri ah, loona xaqiijiyo ballanqaadyadii loo sameeyay shacabka. Xarumaha maamulka ee magaalada iyo miyiga ayaa si habsami leh u hirgeliyay mashaariic la xiriira cagaarinta, horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha, iyo beeraleyda magaalooyinka, taasoo sare u qaaday fursadaha shaqo iyo suuqyada wax soo saarka. Xisbiga ayaa sare u qaaday tababarada xirfadeed ee hoggaamiyeyaasha heerarka kala duwan, wuxuuna xoojiyay la xisaabtanka iyo dabagalka shaqooyinka la fuliyay si loo gaaro natiijooyin wanaagsan. Intaa waxaa dheer, Ibraahim Yuusuf wuxuu xusay in xooga la saarayo dhisidda xiriir wax-ku-ool ah oo faa’iido u leh shacabka Itoobiya, taasoo meesha ka saaraysa caqabadaha siyaasadeed ee gaarka ah. Ugu dambayn, wuxuu xusay in xisbiga uu qorsheynayo inuu si wax-ku-ool ah u fuliyo go’aamadii iyo qorshayaashii la dajiyay shirkii labaad ee golaha dhexe, si wax looga qabto baahiyaha asaasiga ah ee shacabka. Isagoo ugu baaqay muwaadiniinta inay ka qaybqaataan dadaallada lagu xaqiijinayo isbeddelka waara iyo in wada-hadallada qaran ay guul ku dhammaadaan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 24/2017 (ENA): Cuur/Magaabiit 24 waa maalin taariikhi ah oo lagu xasuusan karo isbeddel siyaasadeed oo baaxad leh iyo nidaam cusub oo siyaasadeed oo ka hana qaaday Itoobiya, sida uu sheegay madaxweynaha deegaanka Hararida, Mudane Ordin Badri. Madaxweynaha ayaa sheegay in Cuur/Magaabiit 24 ay astaan u tahay furitaanka cutub cusub oo siyaasadeed, dhaqaale, iyo rajo qaran oo cusub oo ka hana qaadday Itoobiya. Wuxuu intaa ku daray in maalintan ay suurto galisay in muwaadiniintu ay si xor ah u dhiibtaan fikirradooda, isla markaana nidaamka caddaaladda iyo garsoorku uu xor ka noqdo faragelinta dhinacyada kale. Sidoo kale, maalintani waxay fursad siisay in la dhammaystiro mashaariicda qaran iyo kuwa heer goboleed ee aan wali la soo gebagebeyn, iyadoo la xaqiijinayo sinnaanta qeybsiga hantida iyo fulinta ballanqaadyadii horey loo sameeyey. Waxaa kale oo la xusay in dadaallo la sameeyey si loo dhiso midnimada qowmiyadaha iyadoo la adeegsaday nidaamka federaalka, taasoo lagaga guuleystay siyaasaddii kala qeybsanaanta iyo is-xaqiraadda, iyada oo loo marayo cadaaladda iyo wada-hadalka qaran. Cuur/Magaabiit 24 ayaa loo arkaa maalintii suurtagelisay in su’aalaha shacabka ee tobannaan sano taagnaa loo wajaho si dastuuri ah iyo qaab dimuqraadi ah. Sidaas darteed, si horumarka iyo xornimada la gaaray loo sii xoojiyo, waa in la adkeeyo midnimada gudaha, la ilaaliyo madax-bannaanida qaranka, loona adeegsado awoodaha horumarineed ee la heli karo. Ugu dambayntii, Madaxweynaha deegaanka Harari ayaa ugu dambeyn ugu baaqay shacabka in la dhiso Itoobiya berrito iyadoo maanta si dadaal leh looga shaqeynayo horumarka. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya

Farriintiisa oo dhamaystiran ayaa u dhignayd sida tan: Bisha Cuur/Megabit waa bil taariikhi ah oo calaamad u ah safarkii isbeddelka qaranka ee Itoobiya, safar bilaabmay toddoba sano ka hor oo lagu tijaabiyay caqabado gudaha iyo dibadda ah, balse xoojiyay adkaysiga qaranka. Waa maalin dib-u-eegis iyo dhiirrigelin loogu sameynayo yoolalka qaranka, barashada casharradii hore si loo diyaariyo mustaqbal ifaya. Bisha Cuur/Megabit waa xilli taariikhi ah oo Itoobiya ay ka soo kabsatay halis kala daadsanaan ah, ayna xasilisay siyaasaddeeda si ay u dhisto mustaqbal kobcaya. Waa xilli la jabiyay dhaqankii siyaasadeed ee jahawareerka iyo isdhex-yaaca, laguna beddelay nidaam cusub oo xasilloon. Isbeddelka qaranku wuxuu horseeday natiijooyin badan oo la taaban karo oo dhinacyada bulshada, dhaqaalaha, iyo siyaasadda ah. Wuxuu furay fursado nabadeed, cafis, iyo jacayl, isagoo caqabadihii lala kulmay u bedelau horumar. Itoobiya waxay diiwaangelisay guulo waaweyn oo wax ku ool ah oo lagu dhisayo mustaqbal wanaagsan. Dhinaca siyaasadda, dhaqankii hore ee ku dhisnaa nacaybka iyo kala qaybsanaanta waxaa lagu beddelay mid ku dhisan wada shaqayn, is aqbalid, iyo iskaashi lagu xalliyo arrimaha nabadda iyo horumarka. Dhinaca dhaqaalaha, dadaallo xooggan ayaa la sameeyay si loo xoojiyo wax-soo-saarka, loona hirgeliyo mashaariic horumarineed oo waaweyn. Marka la eego dhaxalka taariikhiga ah ee bisha Cuur/Megabit, waa xilli xusuus gaar ah u leh dhammaan muwaadiniinta Itoobiya, waana waajib in loo dabaaldego guulaha la gaaray.

Addis Ababa; Cuur/Magaabiit 24/2017 (ENA): Duqa magaalada Awrora ee dalka Maraykanka Maykil Koffman, ayaa sheegay inay xiisaynayaan in ay kala shaqeeyaan magaalooyinka Itoobiya dhinacyo kala duwan oo ay ka mid yihiin is-dhaafsiga dhaqanka iyo maalgashiga. Safiirka dawladda Itoobiya u fadhiya dalka Maraykanka fanjire Binaalf Andualem, ayaa xafiiskiisa ku qaabilay wafdi uu hoggaaminayo duqa magaalada Awrora ee gobolka Kolorado Maykel Koffman. Safiirka ayaa xusay in ay jiraan dad badan oo u dhashay Itoobiya iyo Itoobiya oo ku nool Awrora, Kolorado. Waxa kale uu tilmaamay in dooda ay ka qeyb qaadan doonto iskaashiga mustaqbalka magaalo ilaa magaalo, ganacsi iyo iskaashi maalgashi.   Waxa uu sheegay in joogitaanka dad badan oo Itoobiyaan ah oo ku sugan magaalada ay door muhiim ah ka qaadanayso kor u qaadida isdhaafsiga dhaqanka ee u dhexeeya Maraykanka iyo Itoobiya. Iyana in safaaradda ay ku bixin doonto taageerada loo baahan yahay si guul looga gaaro. Duqa magaalada Awrora Maykel Koffman ayaa xusay in magaalada Awrora ay tahay magaalo ay ku nool yihiin dad badan oo u dhashay Itoobiya, waana magaalada labaad ee ugu badan yihiin itoobiyaanku marka loo eego bulshooyinka kale. Waxa kale uuu xusay in dadka Itoobiyaanka ah iyo kuwa ka soo jeeda Itoobiya ee ku nool magaalada ay wax weyn ka tari doonaan dhaqaalaha iyo dhaqaalaha magaalada, iyo in magaalada ay ku yaalaan in ka badan 118 meherad oo ay leeyihiin dad Itoobiyaan ah iyo dad u dhashay Itoobiya.   Amsaalu Kassa oo ah xubin ka tirsan baarlamaanka magaaladaas oo dhawaan loo doortay, ayaa sheegay in ka qeybgalka kala duwan ee shacabka Itoobiya ee magaalada ay tahay mid muhiim ah. Sida xogta aan kuhelayno safaaradda Itoobiya ee caasimadda Washingtan, xubnaha wafdigu waxay muujiyeen sida ay u danaynayaan in ay iska kaashadaan arrimaha magaalada iyo hay’adaha, maalgashiga iyo isdhaafsiga dhaqanka.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 24/2017 (ENA): Wasiirka Gaadiidka iyo Saadka Dr. Alemu Sime ayaa sheegay in Cuur/Magaabiit 24, 2010 (TI) ay ahayd maalintii rajada dimuqraadiyada ee Itoobiya iyo dadkeedu ay rumowday. Xuska sannad-guurada 7-aad ee Isbedelka ayaa lagu qabtay Wasaaradda Gaadiidka iyo Saadka. Wasiirka oo ka hadlayay munaasabadda ayaa sheegay in xilligaasi uu ahaa mid dhab ahaan loo xaqiijiyay horumarka Itoobiya, faa’iidada shacabka, iyo ka-qaybgalka firfircoon ee muwaadiniinta. Waxa uu tilmaamay in dadaalladii la sameeyay ay horseedeen koboc dhab ah iyo himilo sare u qaadaysa mustaqbalka dalka.   Dr. Alemu wuxuu sheegay in Itoobiya ay gaartay heer ay u baahanayd hoggaan toosan oo isku xira fikirka iyo ficilka, cadaaladda iyo sinnaanta. Wuxuu xusay in Addis Ababa maanta ay tahay markhaatiga nool ee dadaalladii horumarineed ee la sameeyay, taasoo meesha ka saartay xilli lala tacaalayay dib-u-dhac iyo xasillooni-darro. Sidoo kale, wuxuu sheegay in dadaalka diblomaasiyadeed ee socda uu Itoobiya u horseedi doono inay hesho deked ay maamusho. Xuska sanadguurada 7-aad ee isbeddelka kadib ayaa si gaar ah looga xusay Wasaaradda Gaadiidka iyo Saadka, iyadoo halkudheg looha dhigay “Shalay, Maanta iyo Berri waa guusha Itoobiya.” Ugu dambayntii, munaasabadda waxaa ka qayb galay Dr. Alemu Sime iyo masuuliyiin kale oo ka tirsan hay’adaha dowliga ah.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 25/2017 (ENA): Wasiirka Arrimaha Dibadda, Gedhiyoon Timootiwoos, ayaa hambalyo diiran u diray Danjire Cabdulqaadir Xuseen Cumar, oo loo magacaabay Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Jamhuuriyadda Jabuuti. Wasiiraddu waxay muujiyeen inay si dhow uga wada shaqeeyaan si loo xoojiyo iskaashiga istiraatiijiyadeed ee labada dal.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 24/2017 (ENA): Sanadadii la soo dhaafay ee isbeddelka, waxaa lagu xaqiijiyay ka-qaybgalka iyo baaxadda siyaasaddeed ee Itoobiya, sida uu sheegay Madaxweyne Kuxigeenka Xisbiga Barwaaqo ahna Madaxa Xafiiska Dhexe, Aadan Faarax. Wuxuu xusay in loo baahan yahay in la dhiso Itoobiya loo siman yahay oo ay dhammaan Itoobiyaanka helaan cadaalad iyo xuquuqdooda oo si hufan loo ilaaliyo. Madaxweyne Kuxigeenku waxa uu xusay in Itoobiya oo ah dal ay ku nool yihiin qowmiyado kala duwan, ay u baahan tahay hannaan awood u leh in uu mideeyo, si dowlad adag loo dhiso. Sidoo kale, wuxuu sheegay in Xisbiga Barwaaqo loo aasaasay arrintan darteed, uuna yahay xisbi ka gudbay caqabadaha, isla markaana isku keenay dhammaan qowmiyadaha dalka. Wuxuu sheegay in nidaamkii hore uu la daalaa-dhacayay caqabadaha dimuqraadiyadda, taasina ay keentay in isbeddel siyaasadeed yimaado. Mudane Aadan wuxuu caddeeyay in isbeddelka uu fursad u siiyay shacabka Itoobiya inay helaan jawaabaha su’aalahooda taariikhiga ah, isla markaana la dhiso hannaan lagu wada siman yahay oo aan cidna laga reebin. Ugu dambayntii, wuxuu xusay in aasaaskii Xisbiga Barwaaqo uu ahaa talaabo muhiim ah oo ballaariyay goobta siyaasadda dalka, islamarkaana la diyaariyay barnaamij wax looga qabanayo caqabadaha qaranka.

24-ka Cuur/Magaabiit waa maalin taariikhi u ah Itoobiyada casriga ah. Waa maalin isu keentay shalay iyo maanta, maanta iyo berri, xuduudaha iyo bartamaha, hogaanka iyo shacabka, beeraleyda iyo ganacsatada, shaqsiyaadka iyo ururada, aqoonsiga deegaanka iyo kan qaran—wax walba waxay isugu yimaadeen midnimo lagu gaaray horumar. Waxay noqotay barta laga dhaqaaqo si looga gudbo deyn iyo dib u dhac looguna gudbayo horumar. Waxay fursad siisaa abuurista iyo dhisidda horumarka. Mashaariicda wax ka beddeli kara dalka—hadday tahay kuwa dhismaha waaweyn, kor u qaadida waxsoosaarka, ama horumarinta jiilka cusub—waxa la hubinayaa inay dhammaadaan shaqooyinka horumarineed una dhammaystirmaan sidii loogu talagalay. Mashruucyada qaran sida Biyo-xireenka Abaay (GERD) waxay ka gudbayaan caqabadaha, iyaga oo iftiin iyo horumar la imaanaya. Waan iscafinaynaa si aan horey ugu soconno, jacayl iyo midnimo ayaana ku midoobaynaa. Itoobiya cagaaran oo nadiif ah, horumarka dhijitaalka ah, is-beddelka waxbarashada, xoojinta madacbanaanidq cuntada, horumarinta kaabayaasha dhaqaalaha, iyo dhismaha nidaamyada wax ku oolka ah ee xagga cadaaladda iyo dimuqraadiyadda ayaan xoojinaynaa. Dib-u-habaynta waxbarashada, dhaqaalaha, xiriirka caalamiga ah, amniga, garsoorka, dimuqraadiyadda, iyo warbaahinta—dhammaan waa miraha cuur/magaabuit. Itoobiya, oo shalay ka durugsanayd horumarka, maanta way u dhowdahay, berri-na waxay usii dhowaan doontaa inay gaarto meeshii ay doonaysay. Waxay kaalin muhiim ah ka qaadanaysaa fagaaraha caalamiga ah, iyada oo dadaalka horumarka uu midho dhalayo. Magaca Itoobiya, oo mar loola xiriirin jiray saboolnimo iyo dib-u-dhac, hadda waxaa lala xiriiriyaa horumar dhaqaale, wax-soosaarka dalagga, biyo-xireenno waaweyn, goobo dalxiis oo casri ah, iyo koboc dhaqaale oo degdeg ah. Dadaallada is-beddelka ee ka dhashay 24-ka cuur/magaabiit waa in la ilaaliyo, la xoojiyo, lana horumariyo. Waa in la sugo miraha horumarka oo laga ilaaliyo burbur. Ma jiro qof naga reebi kara horumarkeenna, mana ogolaanayno in la naga hor istaago. Xitaa caqabadaha iyo dib-u-dhacyada ayaan u adeegsan doonnaa sidii aan guul uga gaari lahayn. 24-ka cuur/magaabiit waxaa lagu ballan qaaday in miraha horumarka la gaarsiin doono gees kasta oo ka mid ah Itoobiya.

Addis Ababa; Cuur/Magaabiit 23/2017 (ENA): Safiirka Itoobiya u fadhiya dalka Jarmalka Iskindhir Yirga ayaa wadahadal la yeeshay Holger Preebisk oo ah madaxa ururka bunka Jarmalka. Dooda ayaa diiradda lagu saaray sidii loo kordhin lahaa bunka Itoobiya ee loo dhoofiyo Jarmalka iyo Midowga Yurub. Waxayna labada dhinac ka wadahadleen shuruudaha ay wax-soo-saareyaasha iyo dhoofiyeyaasha Itoobiya ay ku keeni karaan badeecado waafaqsan shuruucda ilaalinta xaalufka dhirta ee Midowga Yurub. Jarmalku waxa uu kaalinta 2-aad kaga jiraa meelaha laga isticmaalo bunka Itoobiya, sida lagu sheegay xogta safaaradda Itoobiya ee Barlin. Ururka bunka Jarmalka, oo la aasaasay 1886 t.y, waa urur ganacsi oo weyn oo matalaya warshadaha bunka ee dalka, ururku wuxuu matalaa 380 shirkadood oo ku jira silsiladda qiimaha bunka.

Addis Ababa; Cuur/Magaabiit 23/2017 (ENA): Danjire Hiruut Zemene oo ah wakiilka joogtada ah ee Itoobiya u fadhiya Midowga Afrika ayaa sheegtay in Itoobiya ay si hagar la’aan ah uga shaqayn doontaa sidii ay nabad waarta iyo xasilooni ugu heli lahayd qaaradda inta ay ku sugan tahay Golaha Amniga iyo Nabadda ee Midowga Afrika. Itoobiya ayaa maanta si rasmi ah u bilowday shaqadeeda Golaha Amniga iyo Nabadda ee Midowga Afrika, halkaasoo loo doortay ay xilkaas sii hayn doonto muddo saddex sano ah.   Shir soo dhawayn ah oo loo sameeyay xubnaha cusub ee golaha gobolka ayaa maanta lagu qabtay xarunta ururka ee magaalada Addis Ababa. Ergeyga joogtada ah ee Itoobiya u fadhiya Midowga Afrika iyo guddiga dhaqaalaha Qaramada Midoobay ee Afrika danjire Hiruut Zemene oo ka hadashay shirka ayaa sheegtay in Itoobiya ay si hagar la’aan ah uga shaqayn doonto horumarinta nabad waarta iyo xasilloonida Afrika inta ay xilka hayso. Waxaa xusid mudan in Golaha Sare ee 46-aad ee Midowga Afrika, uu fadhigii caadiga ahaa ee Addis Ababa ku yeeshay bishii Cirir 2017, ay Itoobiya iyo Iswaatini u doorteen xubnaha cusub ee Golaha Nabadda iyo Amniga ee Midowga Afrika. Waxaana Nayjeeriya iyo Kameruun mar kale loo doortay inay xubin ka noqdaan golaha.   Wasaaradda arrimaha dibadda ayaa tilmaantay in Itoobiya ay si dhow ula shaqeyn doonto xubnaha kale ee golaha nabadda iyo amniga, iyona in ay ka go’an tahay ka shaqaynta nabadda iyo xasiloonida Afrika iyadoo ka faa’iidaysanaysa khibraddeeda iyo kartideeda fog ee xallinta khilaafaadka, nabadaynta, nabadaynta gobolka, Afrika iyo caalamkaba. . Danjire Bankole Kaddooye oo ah Guddoomiyaha Arrimaha Siyaasadda, Nabadda iyo Amniga ee Midowga Afrika oo ka hadlay xafladda soo dhaweynta ayaa hambalyo u diray xubnaha cusub iyo kuwa dib loo doortay. Waxa uu xusay in Goluhu uu sii ahaan doono qaab dhismeed xooggan oo looga hortagayo colaadaha, xallinta, iyo maareynta Afrika. Gabagabadii, guddoomiyaha Golaha Nabadda iyo Amniga Midowga Afrika ee bisha afgaali danjire Rebeka Amuge Otengo, ayaa dhankeeda muujisay sida ay ugu kalsoon tahay in xubnaha cusub ee golaha la doortay ay awood iyo khibrad u leeyihiin xaqiijinta nabadda iyo xasilloonida qaaradda, sida ay wasaaraddu sheegtay.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Komishinka Wadatashiga Qaran ee Itoobiya ayaa kulan la xiriira ajandaha wadatashiga la yeeshay wakiilo kala duwan, iyadoo ay kasoo qayb galeen wakiillo ka socday hay’adaha kala duwan ee deegaanka Amxaarada. Kulankan waxaa lagaga hadlay arrimaha ku saabsan nooca wadatashiga, ujeedada guud, iyo sidoo kale habka iyo nidaamka ajandaha iyo habka loo ururinayo talooyinka. Wakiillada ka socday hay’adaha kala duwan ee deegaanka ayaa waxaa sidoo kale la siiyay faahfaahin ku saabsan sida loo dhameystiri karo ajandaha wadatashiga iyo habka loo qaadanayo go’aannada. Sida ay ku xuseen xogta komishinka, wakiillada deegaanka ee ka socday bulshada deegaanka ayaa bilaabi doona diyaarinta ajandahooda 2 Duugato/Miyasiya 2017, iyadoo ay weheliyaan wakiillo ka socda komishinka.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Golaha Wakiillada Shacabka ayaa maanta yeeshay kulankoodii caadiga ahaa ee 22-aad. Intii lagu guda jiray kulanka, waxaa lagu gorfeeyay xeerka wax-ka-bedelka lagu sameeyay ee nidaamka ay dawladda federaalku si toos ah ugula macaamili karto ama u dhex geli karto deegaannada. Dood dheer kadib xeerkan ayaa si rasmi ah loo ansixiyay. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Madaxweyne ku-xigeenka Sanduuqa Horumarinta Shiinaha iyo Afrika, Yu Shurui, ayaa shaaca ka qaaday in hay’addiisu ay danaynayso inay ka qayb qaadato mashruuca dhismaha garoonka diyaaradaha ee cusub ee laga dhisayo Itoobiya. Safiirka Itoobiya ee Shiinaha, Tefarra Dherbew, ayaa la kulmay Madaxweyne ku-xigeenka Sanduuqa Horumarinta Shiinaha, iyagoo ka wada hadlay fursadaha iskaashiga labada dal. Sida laga soo xigtay safaaradda Itoobiya ee Shiinaha, Danjire Tefarra Dherbew ayaa muujiyay muhiimadda ay leedahay xoojinta xiriirka labada dal iyo kor u qaadista maalgashiga. Intii lagu guda jiray wada hadalka, waxay si gaar ah uga wada hadleen maalgashiga garoonka diyaaradaha caalamiga ah ee cusub ee Itoobiya laga dhisayo, shirkadda Ethiopian Investment Holdings, iyo Ethio-Telecom. Dhankiisa, Yu Shurui wuxuu hoosta ka xarriiqay in kulankani uu fursad u yahay kobcinta iskaashiga horumarineed ee labada dal iyo furitaanka fursado cusub oo iskaashi. Ugu dambeyntii, wuxuu si rasmi ah u xaqiijiyay in Sanduuqa Horumarinta Shiinaha uu doonayo inuu ka qayb qaato mashruuca dhismaha garoonka diyaaradaha ee cusub ee Itoobiya.

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Golaha Wakiillada Shacabka ayaa maanta yeelanaya kulankoodii caadiga ahaa ee 22-aad. Intii lagu guda jiray kulanka, waxaa lagu gorfeyn doonaa xeer wax-ka-bedel lagu sameeyay nidaamka ay dawladda federaalku si toos ah ula macaamili karto ama u dhex geli karto deegaannada. Warbixinadu waxay muujinayaan in xeerkan la filayo in si rasmi ah loo ansixiyo. #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Raiisul Wasaare Abiy (Dr.) ayaa Magacaabay Guddiga Xulista Musharrixiinta Xubnaha Guddiga Komishinka Doorashooyinka Qaran ee Itoobiya. Guddigan waxaa lagu magacaabay iyadoo la raacayo Qodobka 102 ee Dastuurka Federaalka iyo Qodobka 5(1) ee Xeerka Dhismaha Komishinka Doorashooyinka Itoobiya, Xeer Lr. 133/2011. Guddigan ayaa la magacaabay laga bilaabo Cirir/Magaabiit 17, 2017TI. Sidaas darteed, xubnaha guddiga ayaa kala ah: 1. Qasiiis TaagaayTaadhale – Guddoomiye 2. Brof. Takatal Yohaannis – Xubin 3. Mudane Baaye Bazabih – Xubin 4. Dr. Yohaannis Banti – Xubin 5. Mudane Kaasaahun Foolo – Xubin 6. Marwo Irgiba Gebrehawariyaat – Xubin 7. Marwo Ingidhaaye Ishate – Xubin 8. Sabsib Abaafira Abaa Jobir – Xubin

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika (AUC), Maxamuud Yuusuf Cali, ayaa u diraya wafdi heer sare ah oo ka tirsan Guddiga Odayaasha Midowga Afrika (AU Panel of the Wise) magaalada Juba, Koonfurta Suudaan, si ay ula kulmaan dhammaan dhinacyada ay quseyso arrintu, loogana hortago xiisadaha isla markaana la dhiirrigeliyo wadahadalka. Kadib wadahadallo toos ah oo uu la yeeshay Madaxweynaha Koonfurta Suudaan, Saalfa Kiir, Guddoomiyaha Komishinka Midowga Afrika, Maxamuud Yuusuf Cali, ayaa ka hadlay xaaladda siyaasadeed ee sii xumaaneysa ee Koonfurta Suudaan iyo rabshadihii dhowaan ka dhacay magaalada Nasir. Isagoo muujinaya midnimo uu la garab taagan yahay dowladda iyo shacabka Koonfurta Suudaan, Guddoomiyaha ayaa mar kale xaqiijiyay sida Midowga Afrika uga go’an tahay in la dhiirrigeliyo wadahadal, dib-u-heshiisiin, iyo nabad waarta, sida lagu sheegay bayaanka Komishinka. Si loo xoojiyo dadaallada dhexdhexaadinta iyo hirgelinta dhammaan qodobada Heshiiska Dib-u-Cusbooneysiinta ee Xallinta Khilaafka Koonfurta Suudaan (R-ARCSS), Guddoomiyaha ayaa wafdiga Guddiga Odayaasha u diraya Juba si ay u taageeraan dadaallada lagu yareynayo xiisadaha laguna dhiirrigelinayo wadahadalka. Midowga Afrika wuxuu ugu baaqayaa dhammaan dhinacyada in ay ilaaliyaan qodobada heshiiska R-ARCSS oo ay hubiyaan hirgelintiisa buuxda, sida lagu xusay bayaanka. Sidoo kale, Midowga Afrika wuxuu si firfircoon ula shaqeynayaa saaxiibbada gobolka iyo kuwa caalamiga ah, oo ay ku jiraan IGAD, EAC, iyo Qaramada Midoobay, si loo taageero Koonfurta Suudaan si ay ugu gudubto nabad iyo dimuqraadiyad waarta. #MidowgaAfrika #XiisaddaKoonfurtaSuudaan

Addis Ababa, Cuur/ Magaabiit 23/2017 (ENA): Mudane Aadan Faarax, Madaxweyne Kuxigeenka Xisbiga Barwaaqo ahna Ra'iisul Wasaare Kuxigeenka dalka ayaa sheegay in waqti kooban gudaheed, la diiwaangeliyay guulo badan oo suurtagal ka dhigaya in Itoobiya loogu gudbiyo dib u dhaca loona dhiso madax-bannaani buuxda. Wuxuu xusay in xisbigu si weyn diiradda u saarayo xalinta dhibaatooyinka wadanka si nabad ah, si loo dhiso dawlad dhisan oo tayo leh. Mudane Aadan Faarax wuxuu waraysi siiyay wakaaladda wararka Itoobiya (ENA), isagoo ka hadlay guulihii la gaaray sanadadii la soo dhaafay iyo jihada qorsheynta mustaqbalka. Wuxuu sharaxay in isbeddelka uu horseeday in la xaliyo caqabadihii siyaasadeed, bulsho iyo dhaqaale ee hortaagnaa horumarka dalka. Xisbigu wuxuu si firfircoon uga shaqeeyay in wax laga qabto caqabadaha taariikhiga ah iyo kuwa hadda jira, si loo helo xalal waara. Gaar ahaan, wuxuu tilmaamay in xisbiga Barwaaqo uu abuurayo hannaan siyaasadeed oo furan oo ka qaybgalaya dhammaan bulshadu, isagoo xusay in doorashadii 6-aad ee qaranka uu xisbiga Barwaaqo ku guuleystay cod aqlabiyad leh, hase yeeshee uu door muhiim ah siiyay ka qaybgalka xisbiyada kale ee siyaasadda, taasoo uu ku tilmaamay bilowga xilli cusub oo dimuqraadiyadeed. Aadan waxa uu xusay in intii uu xisbiga Barwaaqo uu hoggaaminayay dalka, waxaa xoogga la saaray xoojinta hay'adaha dimuqraadiyadda, horumarinta bulshada, iyo dhismaha cilaaqaad diblomaasiyadeed oo xooggan oo lala yeesho waddamada deriska iyo caalamka. Waxaa sidoo kale la horumariyay mashaariic dhaqaale oo rajo gelinaya mustaqbalka dalka. Waxa uu xaqiijiyay in Xisbiga Barwaaqo uu mudnaanta siiyay xallinta dhibaatooyinka bulsho, xoojinta nidaamka siyaasadeed ee xasilloon, iyo dhisidda dawlad tayo leh oo loo dhan yahay. Wuxuu marar badan muujiyay sida ay uga go’an tahay ilaalinta nabadda, isagoo tusaale usoo qaatay heshiiskii Pretoria. Xisbiga Barwaaqo, oo ah mid ka mid ah xisbiyada ugu waaweyn Afrika, wuxuu ka shaqeynayaa xoojinta xidhiidhada gobolka iyo kuwa caalamiga, si kor loogu qaado iskaashi dhexmara dalalka si cadaalad iyo faa’iido wadaag ah loo gaaro ayuu yidhi Ra'iisul Wasaare Kuxigeen Aadan Faarax. Ugu dambayntii, wuxuu xisbigu ballanqaaday in uu sii wadi doono xoojinta xidhiidhada siyaasadeed iyo kuwa caalamiga ah, si horumarka dalka loo dardargeliyo.