ENA - ENA Af-Soomaali
Warka ugu doorka roon
.jpg)
Waxaa safar shaqo ku tagay Soomaaliya wafdi uu hoggaaminayo Fildh Marshaal Birhanu Jula
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 15/2017 (ENA): Wafdi ka socda Itoobiya oo uu hoggaaminayo FieldFildh Marshaal Birhanu Jula, ayna ka mid yihiin Agaasimaha Guud ee Sirdoonka iyo Nabadsugida Qaranka Itoobiya Danjire Redwan Hussein iyo masuuliyiin sare oo kale, ayaa booqasho shaqo oo hal maalin ah ku tagay Soomaaliya. Booqashadan ayaa timid kadib markii Ra'iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ay ku heshiiyeen in wadahadal farsamo lagu qabto Muqdisho, kadib shirkii ay bishii Febraayo 14-16 ku yeesheen Addis Ababa. Taliyaha Ciidanka Difaaca Soomaaliya Major Jeneral Odowaa Yuusuf Raage iyo Agaasimaha Sirdoonka Qaranka Soomaaliya Cabdullaahi Maxamed Cali ayaa wafdiga soo dhaweeyay, kana wada hadlay xoojinta xiriirka labada dal. Labada dhinac waxay adkeeyeen sida ay uga go’an tahay xoojinta iskaashiga labada waddan iyo sidii loo sugi lahaa nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo guud ahaan qaaradda Afrika. Waxaa sidoo kale laga wada hadlay xaaladda amniga ee Soomaaliya iyo dadaallada lagu ciribtirayo Al-Shabaab, iyada oo la xusay doorka muhiimka ah ee ay Itoobiya ka qaadatay dadaallada nabad-ilaalinta Soomaaliya tan iyo 2007, iyadoo ay qayb ka tahay hawlgalka ATMIS (horey u ahaan jiray AMISOM). Wafdigu wuxuu si diirran u soo dhaweeyay bilowga howlgalka cusub ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM), iyagoo xusay in talaabadani ay muhiim u tahay sii ambaqaadidda guulihii ATMIS. Ugu dambayntii, Ciidanka Difaaca Itoobiya ayaa mar kale xaqiijiyay sida ay uga go’an tahay la dagaallanka argagixisada iyo taageerida nabadda Soomaaliya, iyagoo ugu baaqay beesha caalamka in la xoojiyo taageerada lagu dhisayo awoodda ciidanka Soomaaliya si ay mas'uuliyadda amnigeeda u hanato.
Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. – Gideon Timotiwos (Dr.)
Feb 22, 2025 6
Adis Ababa, cirir/yakaatit 15, 2017 (ESlNA): Wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. Shirka Wasiirada Arrimaha Dibadda ee dalalka G-20-ka dal oo ka socda magaalada Johannesburg ee dalka Koonfur Afrika ayaa maalintii saddexaad galay tan iyo markii uu furmay. Wefdiga ka socda Itoobiya ee uu hoggaaminayo wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa wada-hadallo laba geesood ah la yeeshay dalal iyo hay’ado caalami ah oo ay barbar socdeen ka qaybgalka kulanka. Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa wadahadalo la yeeshay David Lammy, Xoghayaha Arrimaha Dibadda, Barwaaqo-sooranka iyo Horumarinta ee Boqortooyada midowday. Labada wasiir ayaa is dhaafsaday fikrado la xiriira arrimaha dalka, gobolka iyo kuwa caalamiga ah oo ah danaha ay wadaagaan labada dal. Gideon (Dr.) waxa uu sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudbiso wadashaqayn waarta oo midho-dhal leh oo ay la leedahay Boqortooyada midowday una gudubto marxalad cusub. Waxa uu sheegay in fursadaha baaxadda leh ee ay Itoobiya ka haysato dhinaca ganacsiga iyo maalgashiga ay labada dal u sahli doonto xoojinta iskaashigooda. Sida xogta aan kuhelayno wasaaradda arrimaha dibadda labada dhinac ayaa isku afgartay in si dhow looga wada shaqeeyo arrimaha keenaya kobaca dhaqaalaha iyo in la xaqiijiyo faa’iidada labada dhinac si kor loogu qaado xiriirka adag ee ka dhaxeeya dalalka. Waxaa la og yahay in Wasiirka Arrimaha Dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) uu kala hadlay Wasiirka Arrimaha Dibadda Hindiya Subrahmanyam Jaishankar iyo Wakiilka Sare ee Midowga Yurub ee Arrimaha Dibadda iyo Siyaasadda Amniga iyo Madaxweyne Ku-Xigeenka Midowga Yurub Kaja Kalas.
Baasaboorka Cusub ee casriga ah ee E-Baasaboor
Feb 22, 2025 8
👉 Baasaboorkii hore wuxuu sii shaqayn doonaa ilaa uu ka dhaco muddadiisa adeegga. 👉 Marka la gaaro waqtiga cusboonaysiinta, waxaa loogu beddeli doonaa E-Baasaboor. 👉 Dadka da’doodu ka weyn tahay 25 sano, muddada adeegga baasaboorku waa 10 sano. 👉 14 xafiis oo cusub ayaa la furay si loo ballaariyo adeegga. 👉 In ka badan 5 milyan oo E-Baasaboor ah ayaa la daabacay oo diyaarsan. 👉 Waxaa suuragal ah in la cusboonaysiiyo in ka badan 10 dukumenti oo hawlaha safarka ah, marka laga soo tago baasaboorka. 👉 Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor wuxuu noqon doonaa mid la awoodi karo marka loo eego qiimihii hore. 👉 Tan iyo markii dib-u-habaynta la bilaabay, hay’addu waxay si joogto ah uga shaqaynaysay casriyeynta dukumentiyada safarka. 👉 Waddanku wuxuu faa'iido weyn ka helayaa hoos u dhigista lacagta qalaad ee lagu bixin jiray daabacaadda baasaboorka ee dibadda. 👉 Tiknoolajiyadii hore ee la isticmaalayey waxay shaqaynaysay 20-kii sano ee la soo dhaafay. 👉 In tiknoolajiyadan cusub lagu dhiso gudaha waddanka waa guul weyn. 👉 Tiknoolajiyadan cusub waxay dardar gelinaysaa helitaanka baasaboorka, si degdeg ah oo fudud. 👉 Waxay gebi ahaanba meesha ka saaraysaa khataraha amni ee hore u jiray. Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor waa dukumenti safar oo heerkiisu sareeyo, laguna dhisay tiknoolajiyadii ugu dambeysay ee caalami ah, taas oo ka dhigaysa baasaboorka Itoobiya mid casri ah oo la jaanqaadaya heerarka adduunka. Adeegga Socdaalka iyo Jinsiyadaha #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Madaxweyne Ku xigeenka Xisbiga barwaaqo mudane Aadan Faarax ayaa ka qeybgalaya shirweynaha xisbiga AK ee Turkiga isagoo ku sugan Ankara
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/Yakaatiit 15, 2017 (ENA) – Madaxweyne ku xigeenka xisbiga Barwaaqo, mudane Aadan Faarax , ayaa gaadhay magaalada Ankara ee dalka Turkiga si uu uga qeyb galo shirweynaha guud ee xisbiga AK Party. Markii uu gaadhay Ankara, Madaxweyne ku xigeenka waxaa si diirran u soo dhaweeyay madax sare oo ka tirsan xisbiga AK iyo safiirka Itoobiya ee Turkiga, mudane Adan Maxamed, iyo madax kale oo ka tirsan safaaradda Itoobiya. Shirweynaha guud ee xisbiga AK Party ayaa si rasmi ah u bilaaban doona berri. Xisbiga barwaaqo ayaa la filayaa inuu ka qeybgalo shirweynaha isagoo matalaya matalaya madaxweynaha xisbiga barwaaqo, mudane Aadan Faarax ka dib casuumaad rasmi ah oo xisbiga AK Party uga timid. Bishii hore, xisbiga AK Party waxa uu sidoo kale ka qeybgalay shirweynihii 2aad ee xisbiga barwaaqo iyada oo uu matalayay Madaxweyne ku xigeenka xisbiga AK, Zafer Sirakaya. Sidoo kale, labada xisbi ayaa qorsheynaya inay kala saxiixdaan heshiis wada shaqeyn ah oo ku saabsan arrimo kala duwan si ay xiriirkooda u sii xoojiyaan. Tallaabadan ayaa ah mid sii xoojinaysa xiriirka labada xisbi, waxayna fursad u siinaysaa in xiriirka Itoobiya iyo Turkiga ee dhinacyada dawladda iyo shacabka in uu gaaro heer sare. Waxaa sidoo kale la rumeysan yahay in xiriirka xisbiga barwaaqo iyo xisbiga AK Party uu noqon doono jid muhiim ah oo lagu sii xoojinayo iskaashiga taariikhiga ah ee labada dal. #Ethiopian_News_Agency #Itoobiya #ENA
Shiinaha ayaa sheegay inay taageeri doonto geeddi-socodka xubinnimada Itoobiya ee Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO)
Feb 22, 2025 9
Addis Ababa, Cirir/yekatit 15/2017 (ENA) – Shiinaha ayaa sheegay inay taageero buuxda siineyso geeddi-socodka Itoobiya ee ku biirista Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). Itoobiya, oo haatan mareysa marxalad muhiim ah oo ka mid ah geeddi-socodka ku biirista ururka, iyada oo wadahadallo laba geesood ah la yeelanaysa waddamo kala duwan. Danjiraha Joogtada ah ee Itoobiya u fadhiya Qaramada Midoobay iyo hay’adaha caalamiga ah ee ku sugan Geneva iyo Austria, Danjire Sagaab Kebebew, ayaa la kulmay Danjiraha Shiinaha u fadhiya WTO, Chenggang Li, si ay uga wada hadlaan arrimaha ku saabsan ku biirista Itoobiya ee ururka. Danjire Sagaab ayaa sheegay in Itoobiya iyo Shiinaha ay leeyihiin xiriir saaxiibtinimo oo taariikhi ah, isagoo xusay kaalinta weyn ee Shiinaha ka qaadato maalgashiga iyo arrimaha kale ee horumarinta Itoobiya. Intii lagu guda jiray kulanka, Danjire sagaab wuxuu warbixin ka siiyay heerka uu marayo geeddi-socodka ku biirista Itoobiya ee WTO, isagoo tilmaamay in Itoobiya ay gaartay marxalad muhiim ah. Wuxuu sidoo kale carabka ku adkeeyay in wadahadallada laba geesoodka ah ee lala yeesho dalalka muhiimka ah, oo uu ka midyahay Shiinaha, ay yihiin kuwa lagama maarmaan u ah in qorshaha ku biirista WTO uu miro dhalo. Itoobiya ayaa diyaar u ah inay sii xoojiso wadahadallada, iyadoo raacaysa tilmaamaha ay soo saartay WTO si ay u xaqiijiso in qorshayaasheeda ganacsi iyo adeegyada la waafajiyo danaha dalka iyo kuwa dalalka xubnaha ka ah ururka, sida uu sheegay Danjire Segab. Waxaa la qorsheynayaa in wadahadallada laba geesoodka ah la soo gabagabeeyo ka hor shirka shanaad ee guddiga ka shaqeeya codsiga xubinnimada Itoobiya, kaasoo la qaban doono bisha Maarso 2025. Danjire Chenggang Li oo ah danjiraha Shiinaha u fadhiya WTO, ayaa marka kale ku celiyay sida dalkiisu uga go'an tahay inuu taageero dhamaystiran siiyo Itoobiya si ay si guul leh ugu biirto ururka. Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO) oo la aasaasay sanadkii 1995 ayaa xaruntiisu tahay magaalada Geneva ee dalka Switzerland, wuxuuna leeyahay 166 waddan oo xubno ka ah.
Muuqaal Ahaan
.jpg)
Waxaa safar shaqo ku tagay Soomaaliya wafdi uu hoggaaminayo Fildh Marshaal Birhanu Jula
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 15/2017 (ENA): Wafdi ka socda Itoobiya oo uu hoggaaminayo FieldFildh Marshaal Birhanu Jula, ayna ka mid yihiin Agaasimaha Guud ee Sirdoonka iyo Nabadsugida Qaranka Itoobiya Danjire Redwan Hussein iyo masuuliyiin sare oo kale, ayaa booqasho shaqo oo hal maalin ah ku tagay Soomaaliya. Booqashadan ayaa timid kadib markii Ra'iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ay ku heshiiyeen in wadahadal farsamo lagu qabto Muqdisho, kadib shirkii ay bishii Febraayo 14-16 ku yeesheen Addis Ababa. Taliyaha Ciidanka Difaaca Soomaaliya Major Jeneral Odowaa Yuusuf Raage iyo Agaasimaha Sirdoonka Qaranka Soomaaliya Cabdullaahi Maxamed Cali ayaa wafdiga soo dhaweeyay, kana wada hadlay xoojinta xiriirka labada dal. Labada dhinac waxay adkeeyeen sida ay uga go’an tahay xoojinta iskaashiga labada waddan iyo sidii loo sugi lahaa nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo guud ahaan qaaradda Afrika. Waxaa sidoo kale laga wada hadlay xaaladda amniga ee Soomaaliya iyo dadaallada lagu ciribtirayo Al-Shabaab, iyada oo la xusay doorka muhiimka ah ee ay Itoobiya ka qaadatay dadaallada nabad-ilaalinta Soomaaliya tan iyo 2007, iyadoo ay qayb ka tahay hawlgalka ATMIS (horey u ahaan jiray AMISOM). Wafdigu wuxuu si diirran u soo dhaweeyay bilowga howlgalka cusub ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM), iyagoo xusay in talaabadani ay muhiim u tahay sii ambaqaadidda guulihii ATMIS. Ugu dambayntii, Ciidanka Difaaca Itoobiya ayaa mar kale xaqiijiyay sida ay uga go’an tahay la dagaallanka argagixisada iyo taageerida nabadda Soomaaliya, iyagoo ugu baaqay beesha caalamka in la xoojiyo taageerada lagu dhisayo awoodda ciidanka Soomaaliya si ay mas'uuliyadda amnigeeda u hanato.
Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. – Gideon Timotiwos (Dr.)
Feb 22, 2025 6
Adis Ababa, cirir/yakaatit 15, 2017 (ESlNA): Wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. Shirka Wasiirada Arrimaha Dibadda ee dalalka G-20-ka dal oo ka socda magaalada Johannesburg ee dalka Koonfur Afrika ayaa maalintii saddexaad galay tan iyo markii uu furmay. Wefdiga ka socda Itoobiya ee uu hoggaaminayo wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa wada-hadallo laba geesood ah la yeeshay dalal iyo hay’ado caalami ah oo ay barbar socdeen ka qaybgalka kulanka. Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa wadahadalo la yeeshay David Lammy, Xoghayaha Arrimaha Dibadda, Barwaaqo-sooranka iyo Horumarinta ee Boqortooyada midowday. Labada wasiir ayaa is dhaafsaday fikrado la xiriira arrimaha dalka, gobolka iyo kuwa caalamiga ah oo ah danaha ay wadaagaan labada dal. Gideon (Dr.) waxa uu sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudbiso wadashaqayn waarta oo midho-dhal leh oo ay la leedahay Boqortooyada midowday una gudubto marxalad cusub. Waxa uu sheegay in fursadaha baaxadda leh ee ay Itoobiya ka haysato dhinaca ganacsiga iyo maalgashiga ay labada dal u sahli doonto xoojinta iskaashigooda. Sida xogta aan kuhelayno wasaaradda arrimaha dibadda labada dhinac ayaa isku afgartay in si dhow looga wada shaqeeyo arrimaha keenaya kobaca dhaqaalaha iyo in la xaqiijiyo faa’iidada labada dhinac si kor loogu qaado xiriirka adag ee ka dhaxeeya dalalka. Waxaa la og yahay in Wasiirka Arrimaha Dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) uu kala hadlay Wasiirka Arrimaha Dibadda Hindiya Subrahmanyam Jaishankar iyo Wakiilka Sare ee Midowga Yurub ee Arrimaha Dibadda iyo Siyaasadda Amniga iyo Madaxweyne Ku-Xigeenka Midowga Yurub Kaja Kalas.
Baasaboorka Cusub ee casriga ah ee E-Baasaboor
Feb 22, 2025 8
👉 Baasaboorkii hore wuxuu sii shaqayn doonaa ilaa uu ka dhaco muddadiisa adeegga. 👉 Marka la gaaro waqtiga cusboonaysiinta, waxaa loogu beddeli doonaa E-Baasaboor. 👉 Dadka da’doodu ka weyn tahay 25 sano, muddada adeegga baasaboorku waa 10 sano. 👉 14 xafiis oo cusub ayaa la furay si loo ballaariyo adeegga. 👉 In ka badan 5 milyan oo E-Baasaboor ah ayaa la daabacay oo diyaarsan. 👉 Waxaa suuragal ah in la cusboonaysiiyo in ka badan 10 dukumenti oo hawlaha safarka ah, marka laga soo tago baasaboorka. 👉 Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor wuxuu noqon doonaa mid la awoodi karo marka loo eego qiimihii hore. 👉 Tan iyo markii dib-u-habaynta la bilaabay, hay’addu waxay si joogto ah uga shaqaynaysay casriyeynta dukumentiyada safarka. 👉 Waddanku wuxuu faa'iido weyn ka helayaa hoos u dhigista lacagta qalaad ee lagu bixin jiray daabacaadda baasaboorka ee dibadda. 👉 Tiknoolajiyadii hore ee la isticmaalayey waxay shaqaynaysay 20-kii sano ee la soo dhaafay. 👉 In tiknoolajiyadan cusub lagu dhiso gudaha waddanka waa guul weyn. 👉 Tiknoolajiyadan cusub waxay dardar gelinaysaa helitaanka baasaboorka, si degdeg ah oo fudud. 👉 Waxay gebi ahaanba meesha ka saaraysaa khataraha amni ee hore u jiray. Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor waa dukumenti safar oo heerkiisu sareeyo, laguna dhisay tiknoolajiyadii ugu dambeysay ee caalami ah, taas oo ka dhigaysa baasaboorka Itoobiya mid casri ah oo la jaanqaadaya heerarka adduunka. Adeegga Socdaalka iyo Jinsiyadaha #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Madaxweyne Ku xigeenka Xisbiga barwaaqo mudane Aadan Faarax ayaa ka qeybgalaya shirweynaha xisbiga AK ee Turkiga isagoo ku sugan Ankara
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/Yakaatiit 15, 2017 (ENA) – Madaxweyne ku xigeenka xisbiga Barwaaqo, mudane Aadan Faarax , ayaa gaadhay magaalada Ankara ee dalka Turkiga si uu uga qeyb galo shirweynaha guud ee xisbiga AK Party. Markii uu gaadhay Ankara, Madaxweyne ku xigeenka waxaa si diirran u soo dhaweeyay madax sare oo ka tirsan xisbiga AK iyo safiirka Itoobiya ee Turkiga, mudane Adan Maxamed, iyo madax kale oo ka tirsan safaaradda Itoobiya. Shirweynaha guud ee xisbiga AK Party ayaa si rasmi ah u bilaaban doona berri. Xisbiga barwaaqo ayaa la filayaa inuu ka qeybgalo shirweynaha isagoo matalaya matalaya madaxweynaha xisbiga barwaaqo, mudane Aadan Faarax ka dib casuumaad rasmi ah oo xisbiga AK Party uga timid. Bishii hore, xisbiga AK Party waxa uu sidoo kale ka qeybgalay shirweynihii 2aad ee xisbiga barwaaqo iyada oo uu matalayay Madaxweyne ku xigeenka xisbiga AK, Zafer Sirakaya. Sidoo kale, labada xisbi ayaa qorsheynaya inay kala saxiixdaan heshiis wada shaqeyn ah oo ku saabsan arrimo kala duwan si ay xiriirkooda u sii xoojiyaan. Tallaabadan ayaa ah mid sii xoojinaysa xiriirka labada xisbi, waxayna fursad u siinaysaa in xiriirka Itoobiya iyo Turkiga ee dhinacyada dawladda iyo shacabka in uu gaaro heer sare. Waxaa sidoo kale la rumeysan yahay in xiriirka xisbiga barwaaqo iyo xisbiga AK Party uu noqon doono jid muhiim ah oo lagu sii xoojinayo iskaashiga taariikhiga ah ee labada dal. #Ethiopian_News_Agency #Itoobiya #ENA
Itoobiya ayaa kor u qaadaysa ka Faa'iidsiga Dhaqaalaha ay ka hesho bunka – Ra'iisul Wasaare Ku-Xigeenka Tamasgen Tiruneh
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/yekatiti15, 2017 (ENA): Ra'iisul Wasaare ku-xigeenka dalka, Tamasgen Tiruneh , ayaa sheegay in Itoobiya, oo ah dalka ugu balaadhan ee soo saara bunka Afrika, ay sii waddo dadaallada lagu xoojinayo faa'iidada dhaqaale ee ay ka hesho wax-soo-saarka bunka, iyada oo guulo ka gaartay dib-u-habeynka lagu sameeyay warshadaha bunka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenku waxa uu sheegay in Itoobiya ay caan ku tahay soo saarista bunka tayo sare leh oo leh dhadhan gaar ah, sida bunka Arabica, taas oo ka dhigaysa mid si weyn loo jecel yahay caalamka. Hadalkan ayuu ka jeediyay shirkii 3-aad ee G-25 ee wadamada Afrika ee soo saara bunka oo ka dhacay magaalada Dar es Salaam ee dalka Tansaaniya. Shirkan ayaa lagu falanqeeyay qorshayaasha lagu xoojinayo awoodda wax-soo-saarka bunka ee dalalka Afrika, laguna gaaray go’aanno lagu horumarinayo iskaashiga iyo cilmi-baarista ku saabsan bunka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka ayaa sheegay in Itoobiya, oo ah hormuudka soo saarka kafeega Afrika, ay hirgelisay dib-u-habeyn ballaaran si loo kordhiyo dakhliga ka soo baxa wax-soo-saarka bunka, taas oo durba keentay natiijooyin la taaban karo. Shirka oo halku-dhiggiisu ahaa "Kordhinta Warshadaha Kafeega Afrika iyo Abuurista Fursado Shaqo oo Dhalinyarada" ayaa sidoo kale lagu gorfeeyay sida loo horumarin karo warshadaha bunka iyo sida loo abuuri karo fursado shaqo oo dheeraad ah oo loogu talagalay dhalinyarada. Itoobiya ayaa sidoo kale ku guuleysatay martigelinta shirka afraad ee G-25 ee wadamada Afrika ee soo saara kafeega, kaas oo lagu qaban doono magaalada Addis Ababa sanadka 2019, kaddib codsi ay u gudbisay shirka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka Tamasgen tiruneh ayaa sheegay in Itoobiya ay fursaddan u aragto masuuliyad weyn oo ay si hufan uga faa'iideysan doonto. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Itoobiya #Bunka #Waxsoosaarka
POA English
Pulse Of Africa - English Language
Your news, current affairs and entertainment channel
Join us on
POA Arabic - عربي
Pulse Of Africa - Arabic Language
قناتكم الاخبارية و الترفيهية
Join us on
Siyaasada
Waxaa safar shaqo ku tagay Soomaaliya wafdi uu hoggaaminayo Fildh Marshaal Birhanu Jula
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 15/2017 (ENA): Wafdi ka socda Itoobiya oo uu hoggaaminayo FieldFildh Marshaal Birhanu Jula, ayna ka mid yihiin Agaasimaha Guud ee Sirdoonka iyo Nabadsugida Qaranka Itoobiya Danjire Redwan Hussein iyo masuuliyiin sare oo kale, ayaa booqasho shaqo oo hal maalin ah ku tagay Soomaaliya. Booqashadan ayaa timid kadib markii Ra'iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ay ku heshiiyeen in wadahadal farsamo lagu qabto Muqdisho, kadib shirkii ay bishii Febraayo 14-16 ku yeesheen Addis Ababa. Taliyaha Ciidanka Difaaca Soomaaliya Major Jeneral Odowaa Yuusuf Raage iyo Agaasimaha Sirdoonka Qaranka Soomaaliya Cabdullaahi Maxamed Cali ayaa wafdiga soo dhaweeyay, kana wada hadlay xoojinta xiriirka labada dal. Labada dhinac waxay adkeeyeen sida ay uga go’an tahay xoojinta iskaashiga labada waddan iyo sidii loo sugi lahaa nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo guud ahaan qaaradda Afrika. Waxaa sidoo kale laga wada hadlay xaaladda amniga ee Soomaaliya iyo dadaallada lagu ciribtirayo Al-Shabaab, iyada oo la xusay doorka muhiimka ah ee ay Itoobiya ka qaadatay dadaallada nabad-ilaalinta Soomaaliya tan iyo 2007, iyadoo ay qayb ka tahay hawlgalka ATMIS (horey u ahaan jiray AMISOM). Wafdigu wuxuu si diirran u soo dhaweeyay bilowga howlgalka cusub ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM), iyagoo xusay in talaabadani ay muhiim u tahay sii ambaqaadidda guulihii ATMIS. Ugu dambayntii, Ciidanka Difaaca Itoobiya ayaa mar kale xaqiijiyay sida ay uga go’an tahay la dagaallanka argagixisada iyo taageerida nabadda Soomaaliya, iyagoo ugu baaqay beesha caalamka in la xoojiyo taageerada lagu dhisayo awoodda ciidanka Soomaaliya si ay mas'uuliyadda amnigeeda u hanato.
Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. – Gideon Timotiwos (Dr.)
Feb 22, 2025 6
Adis Ababa, cirir/yakaatit 15, 2017 (ESlNA): Wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. Shirka Wasiirada Arrimaha Dibadda ee dalalka G-20-ka dal oo ka socda magaalada Johannesburg ee dalka Koonfur Afrika ayaa maalintii saddexaad galay tan iyo markii uu furmay. Wefdiga ka socda Itoobiya ee uu hoggaaminayo wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa wada-hadallo laba geesood ah la yeeshay dalal iyo hay’ado caalami ah oo ay barbar socdeen ka qaybgalka kulanka. Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa wadahadalo la yeeshay David Lammy, Xoghayaha Arrimaha Dibadda, Barwaaqo-sooranka iyo Horumarinta ee Boqortooyada midowday. Labada wasiir ayaa is dhaafsaday fikrado la xiriira arrimaha dalka, gobolka iyo kuwa caalamiga ah oo ah danaha ay wadaagaan labada dal. Gideon (Dr.) waxa uu sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudbiso wadashaqayn waarta oo midho-dhal leh oo ay la leedahay Boqortooyada midowday una gudubto marxalad cusub. Waxa uu sheegay in fursadaha baaxadda leh ee ay Itoobiya ka haysato dhinaca ganacsiga iyo maalgashiga ay labada dal u sahli doonto xoojinta iskaashigooda. Sida xogta aan kuhelayno wasaaradda arrimaha dibadda labada dhinac ayaa isku afgartay in si dhow looga wada shaqeeyo arrimaha keenaya kobaca dhaqaalaha iyo in la xaqiijiyo faa’iidada labada dhinac si kor loogu qaado xiriirka adag ee ka dhaxeeya dalalka. Waxaa la og yahay in Wasiirka Arrimaha Dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) uu kala hadlay Wasiirka Arrimaha Dibadda Hindiya Subrahmanyam Jaishankar iyo Wakiilka Sare ee Midowga Yurub ee Arrimaha Dibadda iyo Siyaasadda Amniga iyo Madaxweyne Ku-Xigeenka Midowga Yurub Kaja Kalas.
Madaxweyne Ku xigeenka Xisbiga barwaaqo mudane Aadan Faarax ayaa ka qeybgalaya shirweynaha xisbiga AK ee Turkiga isagoo ku sugan Ankara
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/Yakaatiit 15, 2017 (ENA) – Madaxweyne ku xigeenka xisbiga Barwaaqo, mudane Aadan Faarax , ayaa gaadhay magaalada Ankara ee dalka Turkiga si uu uga qeyb galo shirweynaha guud ee xisbiga AK Party. Markii uu gaadhay Ankara, Madaxweyne ku xigeenka waxaa si diirran u soo dhaweeyay madax sare oo ka tirsan xisbiga AK iyo safiirka Itoobiya ee Turkiga, mudane Adan Maxamed, iyo madax kale oo ka tirsan safaaradda Itoobiya. Shirweynaha guud ee xisbiga AK Party ayaa si rasmi ah u bilaaban doona berri. Xisbiga barwaaqo ayaa la filayaa inuu ka qeybgalo shirweynaha isagoo matalaya matalaya madaxweynaha xisbiga barwaaqo, mudane Aadan Faarax ka dib casuumaad rasmi ah oo xisbiga AK Party uga timid. Bishii hore, xisbiga AK Party waxa uu sidoo kale ka qeybgalay shirweynihii 2aad ee xisbiga barwaaqo iyada oo uu matalayay Madaxweyne ku xigeenka xisbiga AK, Zafer Sirakaya. Sidoo kale, labada xisbi ayaa qorsheynaya inay kala saxiixdaan heshiis wada shaqeyn ah oo ku saabsan arrimo kala duwan si ay xiriirkooda u sii xoojiyaan. Tallaabadan ayaa ah mid sii xoojinaysa xiriirka labada xisbi, waxayna fursad u siinaysaa in xiriirka Itoobiya iyo Turkiga ee dhinacyada dawladda iyo shacabka in uu gaaro heer sare. Waxaa sidoo kale la rumeysan yahay in xiriirka xisbiga barwaaqo iyo xisbiga AK Party uu noqon doono jid muhiim ah oo lagu sii xoojinayo iskaashiga taariikhiga ah ee labada dal. #Ethiopian_News_Agency #Itoobiya #ENA
Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya waa mashruuc xaqiijinaya faa’iido wadaaga wadamada gobolka – Madaxweyne Taye Askesilaase
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/yekatit 15, 2017 (ENA): Madaxweynaha JDFI, Taye Askesilaase, ayaa sheegay in Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya (GERD) uu yahay mashruuc xaqiijinaya faa’iidada wadajirka ah ee dalalka deriska la ah. Madaxweynuhu waxa uu ugu baaqay waddamada wabiga Niil inay xoogga saaraan dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga si loo gaaro horumar waara. Munaasabadda xuska 19-aad ee Niilka ay lagu xusay halkudhiga “Xoojinta Iskaashiga Niil si loo wajahdo isbeddelka cimilada iyo horumar wadajirka ah” isga oo lagu qabtay xuskan Matxafka Sayniska ee Addis Ababa. Madaxweynaha oo khudbad ka jeedinayay munaasibada ayaa xusay in Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya uu xaqiijinayo xuquuqda Itoobiya ee horumarka iyo sidoo kale kor u qaadaya faa’iidada wadajirka ah ee waddamada ku teedsan wabiga Niil. Wuxuu tilmaamay in biyo-xireenka uu kaalin weyn ka qaadan karo xaqiijinta maaraynta biyaha, xakameynta fatahaadaha iyo abaaraha, iyadoo la sii xoojinayo fursadaha horumarineed. Sidoo kale, wuxuu carrabka ku adkeeyay in biyo-xireenka uu yahay ilo tamar koronto oo weyn oo ay ka faa’iideysan kara waddamada deriska ah si ay u helaan koronto qiima yar oo joogta ah. Madaxweynuhu waxa uu sheegay in wabiga Abay (Niil) uu yahay astaan horumar iyo rajo, isagoo ku baaqay in waddamada wabiga ka faa’iideysta ay si cadaalad ah uga faa’iideystaan biyaha isla markaana ay wadajir uga shaqeeyaan horumar waara. Wasiirka Biyaha iyo Tamarta Itoobiya, Injineer Habtamu Itefa (Dr.), ayaa dhankiisa sheegay in waddamada wabiga Niil looga baahan yahay inay qaataan qorshayaal mideysan oo lagula tacaalayo isbeddelka cimilada iyo in la dardargeliyo iskaashiga. Wuxuu xusay in qorshayaasha deegaanka cagaaran iyo mashaariicda horumarineed ee Itoobiya ay leeyihiin faa’iido guud oo gaaraysa waddamada wabiga ka faa’iideysta. Madaxweyne Taye ayaa sidoo kale ugu baaqay waddamada wabiga Niil inay si mas’uuliyad leh uga shaqeeyaan xoojinta iskaashiga si loo gaaro horumar waara oo dhexmara dhammaan dalalka wabiga ku tiirsan. Agaasimaha guud ee hindisaha iskaashiga wabiga Niil, Dr. Florence Adongo, ayaa sheegtay in xuska maalinta Niil uu dhiirrigelinayo waddamada wabiga inay si wadajir ah uga shaqeeyaan horumarka iyo ilaalinta deegaanka. Waxay ku baaqday in waddamada ay xoojiyaan iskaashigooda si loo maareeyo kheyraadka biyaha oo si hufan loo xaqiijiyo horumar midaysan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya
Wada-hadal ku saabsan qodobbadii farsamada ee heshiiskii Ankara ayaa la qabtay
Feb 19, 2025 37
Addis Ababa; Cirir/Yakaatit 12/2017 (ENA): Waxaa maanta magaalada Ankara ee dalka Turkiga ka furmay wada-hadalkii u dhaxeeyay dowladaha Itoobiya iyo Soomaaliya, kaasi oo looga hadlayay arrimaha farsamada ee heshiiskii Ankara. Wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya, Gedhiyon Timotiyos (Dr.) iyo wasiir ku xigeenka arrimaha dibadda Soomaaliya, Cali Maxamed Cumar ayaa ka qeyb galay wada-hadalkan iyadoo u fududeeyay wasiirka arrimaha dibadda Turkiga Hakan Fidaan. Sida xogta aan kuhelnay wasaarada arimaha dibada labada masuul ayaa isla soo qaaday in heshiiskan laga shaqaynayo si loo gaaro dano guud. Waxa uu sidoo kale uga mahad celiyay Turkiga dadaalka ay ugu jiraan isku soo dhaweynta labada dal, islamarkaana ay ka wada tashadaan arrimahooda ay wadaagaan. Waxaa la xasuustaa in bilowgii bishii December ee la soo dhaafay, Ankara ku kulmay Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, waxayna saxiixeen heshiiska.
Itoobiya iyo Ruushka ayaa ka wada shaqaynaya xoojinta xidhiidhka taariikhiga ah ee ganacsiga iyo maalgashiga – Afhayeenka Golaha Fadareeshinka mudane Aganyahu Teshager
Feb 19, 2025 50
Addis Ababa, Cirir/yekatit 12, 2017 (ENA): Afhayeenka Golaha Fadareeshinka mudane Aganyahu Teshager ayaa sheegay in Itoobiya iyo Ruushka ay ka wada shaqaynayaan xoojinta xidhiidhka taariikhiga ah ee ganacsiga iyo maalgashiga. Mudane Aganyahu Teshager ayaa maanta kulan la yeeshay afhayeenka Golaha fadareeshinka ee ruushka, Valentina Matviyenko. Isagoo ka hadlaya kulanka, Afhayeenku wuxuu xusay in itoobiya iyo Ruushku ay leeyihiin xiriir taariikhi ah oo xooggan oo soo jiray qarniyo badan. Wuxuu tilmaamay in labada dal ay ka wada hadleen arrimo ku saabsan xoojinta xiriirkooda siyaasadeed, dhaqaale iyo bulsho, isagoo xusay in uu la kulmay wafdi ay hoggaaminaysay Valentina Matviyenko. waxa uu sheegay in kulamada ay diiradda ku saareen sidii loo xoojin lahaa iskaashiga labada dal ee dhinacyada maalgashiga, tignoolajiyada, caafimaadka, tamarta, amniga xogaha iyo tiknoolajiyada isgaarsiinta. Sidoo kale, Afhayeenka wuxuu xusay in iskaashiga baarlamaanada labada dal uu marayo marxalad horumarsan, loona baahan yahay in la sii xoojiyo. Wuxuu caddeeyey in labada dhinac ay is-afgarad ka gaareen arrimo muhiim ah oo lagu xoojinayo xiriirka labada dal. Wuxuu intaas ku daray in Shirkada Ethiopian Airlines ay duullimaadyo ku tagto Ruushka, taasoo fursad u abuurtay in si sahlan loo safro loona gaadhsiiyo badeecadaha. Ugu dambeyn, wuxuu hoosta ka xarriiqay in dadaallada lagu xoojinayo xiriirka ganacsiga iyo iskaashiga ganacsatada labada dal ay sii socon doonaan. #Ethiopia #Ethiopian_News_Agency #ENA
Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa la kulmay dhiggiisa Norway waxayna wadahadlay nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika
Feb 19, 2025 30
Addis Ababa, Cirir/yekatit 12, 2017 (ENA):- Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Dr. Gedion Timothewos, ayaa la kulmay Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Norway, Espen Barth Eide, si ay uga wadahadlaan arrimaha nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika. Xogta laga helayo Wasaaradda Arrimaha Dibadda,ayaa sheegaysa in labada wasiir ay sidoo kale is-dhaafsadeen aragtiyo la xiriira iskaashiga labada dal ee dhinacyada la dagaallanka isbeddelka cimilada iyo horumarinta dhaqaalaha cagaaran. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Ethiopia
Doorashada Itoobiya inay xubin ka noqoto golaha nabadda iyo ammaanka ee Midowga Afrika ayaa door muhiim ah ka ciyaari doonta xaqiijinta nabadda iyo ammaanka qaaradda
Feb 19, 2025 30
Addis Ababa; Cirir/Yakaatit 12/2017 (ENA): Madaxa howlgalka nabad ilaalinta Midowga Afrika ee Soomaaliya Maxamed El-Amini Suf ayaa sheegay in Doorashada Itoobiya ee xubinnimada Golaha Nabadda iyo Ammaanka ee Midowga Afrika ayaa door muhiim ah ka ciyaarta xaqiijinta nabadda iyo xasilloonida qaaradda. Itoobiya ayaa loo doortay xubin ka mid ah Golaha Nabadda iyo Ammaanka ee Midowga Afrika shirkii 46-aad ee Golaha Fulinta ee Midowga Afrika. Madaxa howlgalka, Mohammed El-Amini Suf, ayaa u sheegay ENA; in Doorashada Itoobiya oo ah xubin golaha ayaa wax weyn ku soo kordhinaya gobolka oo kaliya balse waxay sidoo kale ka qayb qaadanaysaa nabadda iyo xasiloonida Afrika. Waxa kale oo uu sheegay in Itoobiya ay aqoonsanayso shaqada ay ka qaadatay nabadda iyo nabadgelyada qaaradda iyo sidoo kale hawlaha horumarineed ee ay ka waddo qaaradda. Waxa uu sheegay in doorashada Itoobiya ee xubinimada golaha ay muhiimad weyn u leedahay dhammaan qaaradda. Waxa uu tilmaamay in ka-qaybgalka Itoobiya ee nabad ilaalinta dalal kala duwan oo Afrikaan ah ay tahay mid aad loogu riyaaqo. Waxa uu sheegay in dhawaan ay gacan weyn ka geysatay nabad ilaalinta gobolka Darfur. Wuxuu tilmaamay in Itoobiya ay saamiga ugu badan ku leedahay dalalka kala duwan ee ku howlan ilaalinta nabadda Soomaaliya. Waxa uu sheegay in maadaama uu Geeska Afrika mansab muhiim ah ku leeyahay caalamka, ay la kulmaan dhibaatooyin badan. Sidaas darteedna, in joogitaanka Itoobiya ee halkan uu yahay arrin aad muhiim u ah, wuxuuna sheegay in haddii Geeska Afrika uusan xasilin uu cadaadis saarayo caalamka oo dhan. Sidan oo kale, waxa uu tilmaamay in doorka ay Itoobiya ka qaadatay nabadaynta iyo xasiloonida gobolka uu yahay mid muhiim ah.
Siyaasada
Waxaa safar shaqo ku tagay Soomaaliya wafdi uu hoggaaminayo Fildh Marshaal Birhanu Jula
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 15/2017 (ENA): Wafdi ka socda Itoobiya oo uu hoggaaminayo FieldFildh Marshaal Birhanu Jula, ayna ka mid yihiin Agaasimaha Guud ee Sirdoonka iyo Nabadsugida Qaranka Itoobiya Danjire Redwan Hussein iyo masuuliyiin sare oo kale, ayaa booqasho shaqo oo hal maalin ah ku tagay Soomaaliya. Booqashadan ayaa timid kadib markii Ra'iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ay ku heshiiyeen in wadahadal farsamo lagu qabto Muqdisho, kadib shirkii ay bishii Febraayo 14-16 ku yeesheen Addis Ababa. Taliyaha Ciidanka Difaaca Soomaaliya Major Jeneral Odowaa Yuusuf Raage iyo Agaasimaha Sirdoonka Qaranka Soomaaliya Cabdullaahi Maxamed Cali ayaa wafdiga soo dhaweeyay, kana wada hadlay xoojinta xiriirka labada dal. Labada dhinac waxay adkeeyeen sida ay uga go’an tahay xoojinta iskaashiga labada waddan iyo sidii loo sugi lahaa nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo guud ahaan qaaradda Afrika. Waxaa sidoo kale laga wada hadlay xaaladda amniga ee Soomaaliya iyo dadaallada lagu ciribtirayo Al-Shabaab, iyada oo la xusay doorka muhiimka ah ee ay Itoobiya ka qaadatay dadaallada nabad-ilaalinta Soomaaliya tan iyo 2007, iyadoo ay qayb ka tahay hawlgalka ATMIS (horey u ahaan jiray AMISOM). Wafdigu wuxuu si diirran u soo dhaweeyay bilowga howlgalka cusub ee Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM), iyagoo xusay in talaabadani ay muhiim u tahay sii ambaqaadidda guulihii ATMIS. Ugu dambayntii, Ciidanka Difaaca Itoobiya ayaa mar kale xaqiijiyay sida ay uga go’an tahay la dagaallanka argagixisada iyo taageerida nabadda Soomaaliya, iyagoo ugu baaqay beesha caalamka in la xoojiyo taageerada lagu dhisayo awoodda ciidanka Soomaaliya si ay mas'uuliyadda amnigeeda u hanato.
Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. – Gideon Timotiwos (Dr.)
Feb 22, 2025 6
Adis Ababa, cirir/yakaatit 15, 2017 (ESlNA): Wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudubto weji cusub oo ay iskaashi laba geesood ah oo ay la leedahay Boqortooyada midowday. Shirka Wasiirada Arrimaha Dibadda ee dalalka G-20-ka dal oo ka socda magaalada Johannesburg ee dalka Koonfur Afrika ayaa maalintii saddexaad galay tan iyo markii uu furmay. Wefdiga ka socda Itoobiya ee uu hoggaaminayo wasiirka arrimaha dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) ayaa wada-hadallo laba geesood ah la yeeshay dalal iyo hay’ado caalami ah oo ay barbar socdeen ka qaybgalka kulanka. Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa wadahadalo la yeeshay David Lammy, Xoghayaha Arrimaha Dibadda, Barwaaqo-sooranka iyo Horumarinta ee Boqortooyada midowday. Labada wasiir ayaa is dhaafsaday fikrado la xiriira arrimaha dalka, gobolka iyo kuwa caalamiga ah oo ah danaha ay wadaagaan labada dal. Gideon (Dr.) waxa uu sheegay in Itoobiya ay diyaar u tahay in ay u gudbiso wadashaqayn waarta oo midho-dhal leh oo ay la leedahay Boqortooyada midowday una gudubto marxalad cusub. Waxa uu sheegay in fursadaha baaxadda leh ee ay Itoobiya ka haysato dhinaca ganacsiga iyo maalgashiga ay labada dal u sahli doonto xoojinta iskaashigooda. Sida xogta aan kuhelayno wasaaradda arrimaha dibadda labada dhinac ayaa isku afgartay in si dhow looga wada shaqeeyo arrimaha keenaya kobaca dhaqaalaha iyo in la xaqiijiyo faa’iidada labada dhinac si kor loogu qaado xiriirka adag ee ka dhaxeeya dalalka. Waxaa la og yahay in Wasiirka Arrimaha Dibadda Gideon Timotiwos (Dr.) uu kala hadlay Wasiirka Arrimaha Dibadda Hindiya Subrahmanyam Jaishankar iyo Wakiilka Sare ee Midowga Yurub ee Arrimaha Dibadda iyo Siyaasadda Amniga iyo Madaxweyne Ku-Xigeenka Midowga Yurub Kaja Kalas.
Madaxweyne Ku xigeenka Xisbiga barwaaqo mudane Aadan Faarax ayaa ka qeybgalaya shirweynaha xisbiga AK ee Turkiga isagoo ku sugan Ankara
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/Yakaatiit 15, 2017 (ENA) – Madaxweyne ku xigeenka xisbiga Barwaaqo, mudane Aadan Faarax , ayaa gaadhay magaalada Ankara ee dalka Turkiga si uu uga qeyb galo shirweynaha guud ee xisbiga AK Party. Markii uu gaadhay Ankara, Madaxweyne ku xigeenka waxaa si diirran u soo dhaweeyay madax sare oo ka tirsan xisbiga AK iyo safiirka Itoobiya ee Turkiga, mudane Adan Maxamed, iyo madax kale oo ka tirsan safaaradda Itoobiya. Shirweynaha guud ee xisbiga AK Party ayaa si rasmi ah u bilaaban doona berri. Xisbiga barwaaqo ayaa la filayaa inuu ka qeybgalo shirweynaha isagoo matalaya matalaya madaxweynaha xisbiga barwaaqo, mudane Aadan Faarax ka dib casuumaad rasmi ah oo xisbiga AK Party uga timid. Bishii hore, xisbiga AK Party waxa uu sidoo kale ka qeybgalay shirweynihii 2aad ee xisbiga barwaaqo iyada oo uu matalayay Madaxweyne ku xigeenka xisbiga AK, Zafer Sirakaya. Sidoo kale, labada xisbi ayaa qorsheynaya inay kala saxiixdaan heshiis wada shaqeyn ah oo ku saabsan arrimo kala duwan si ay xiriirkooda u sii xoojiyaan. Tallaabadan ayaa ah mid sii xoojinaysa xiriirka labada xisbi, waxayna fursad u siinaysaa in xiriirka Itoobiya iyo Turkiga ee dhinacyada dawladda iyo shacabka in uu gaaro heer sare. Waxaa sidoo kale la rumeysan yahay in xiriirka xisbiga barwaaqo iyo xisbiga AK Party uu noqon doono jid muhiim ah oo lagu sii xoojinayo iskaashiga taariikhiga ah ee labada dal. #Ethiopian_News_Agency #Itoobiya #ENA
Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya waa mashruuc xaqiijinaya faa’iido wadaaga wadamada gobolka – Madaxweyne Taye Askesilaase
Feb 22, 2025 6
Addis Ababa, Cirir/yekatit 15, 2017 (ENA): Madaxweynaha JDFI, Taye Askesilaase, ayaa sheegay in Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya (GERD) uu yahay mashruuc xaqiijinaya faa’iidada wadajirka ah ee dalalka deriska la ah. Madaxweynuhu waxa uu ugu baaqay waddamada wabiga Niil inay xoogga saaraan dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga si loo gaaro horumar waara. Munaasabadda xuska 19-aad ee Niilka ay lagu xusay halkudhiga “Xoojinta Iskaashiga Niil si loo wajahdo isbeddelka cimilada iyo horumar wadajirka ah” isga oo lagu qabtay xuskan Matxafka Sayniska ee Addis Ababa. Madaxweynaha oo khudbad ka jeedinayay munaasibada ayaa xusay in Biyo-xireenka Weyn ee Itoobiya uu xaqiijinayo xuquuqda Itoobiya ee horumarka iyo sidoo kale kor u qaadaya faa’iidada wadajirka ah ee waddamada ku teedsan wabiga Niil. Wuxuu tilmaamay in biyo-xireenka uu kaalin weyn ka qaadan karo xaqiijinta maaraynta biyaha, xakameynta fatahaadaha iyo abaaraha, iyadoo la sii xoojinayo fursadaha horumarineed. Sidoo kale, wuxuu carrabka ku adkeeyay in biyo-xireenka uu yahay ilo tamar koronto oo weyn oo ay ka faa’iideysan kara waddamada deriska ah si ay u helaan koronto qiima yar oo joogta ah. Madaxweynuhu waxa uu sheegay in wabiga Abay (Niil) uu yahay astaan horumar iyo rajo, isagoo ku baaqay in waddamada wabiga ka faa’iideysta ay si cadaalad ah uga faa’iideystaan biyaha isla markaana ay wadajir uga shaqeeyaan horumar waara. Wasiirka Biyaha iyo Tamarta Itoobiya, Injineer Habtamu Itefa (Dr.), ayaa dhankiisa sheegay in waddamada wabiga Niil looga baahan yahay inay qaataan qorshayaal mideysan oo lagula tacaalayo isbeddelka cimilada iyo in la dardargeliyo iskaashiga. Wuxuu xusay in qorshayaasha deegaanka cagaaran iyo mashaariicda horumarineed ee Itoobiya ay leeyihiin faa’iido guud oo gaaraysa waddamada wabiga ka faa’iideysta. Madaxweyne Taye ayaa sidoo kale ugu baaqay waddamada wabiga Niil inay si mas’uuliyad leh uga shaqeeyaan xoojinta iskaashiga si loo gaaro horumar waara oo dhexmara dhammaan dalalka wabiga ku tiirsan. Agaasimaha guud ee hindisaha iskaashiga wabiga Niil, Dr. Florence Adongo, ayaa sheegtay in xuska maalinta Niil uu dhiirrigelinayo waddamada wabiga inay si wadajir ah uga shaqeeyaan horumarka iyo ilaalinta deegaanka. Waxay ku baaqday in waddamada ay xoojiyaan iskaashigooda si loo maareeyo kheyraadka biyaha oo si hufan loo xaqiijiyo horumar midaysan. #Itoobiya #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya
Wada-hadal ku saabsan qodobbadii farsamada ee heshiiskii Ankara ayaa la qabtay
Feb 19, 2025 37
Addis Ababa; Cirir/Yakaatit 12/2017 (ENA): Waxaa maanta magaalada Ankara ee dalka Turkiga ka furmay wada-hadalkii u dhaxeeyay dowladaha Itoobiya iyo Soomaaliya, kaasi oo looga hadlayay arrimaha farsamada ee heshiiskii Ankara. Wasiirka arrimaha dibadda Itoobiya, Gedhiyon Timotiyos (Dr.) iyo wasiir ku xigeenka arrimaha dibadda Soomaaliya, Cali Maxamed Cumar ayaa ka qeyb galay wada-hadalkan iyadoo u fududeeyay wasiirka arrimaha dibadda Turkiga Hakan Fidaan. Sida xogta aan kuhelnay wasaarada arimaha dibada labada masuul ayaa isla soo qaaday in heshiiskan laga shaqaynayo si loo gaaro dano guud. Waxa uu sidoo kale uga mahad celiyay Turkiga dadaalka ay ugu jiraan isku soo dhaweynta labada dal, islamarkaana ay ka wada tashadaan arrimahooda ay wadaagaan. Waxaa la xasuustaa in bilowgii bishii December ee la soo dhaafay, Ankara ku kulmay Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) iyo Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, waxayna saxiixeen heshiiska.
Itoobiya iyo Ruushka ayaa ka wada shaqaynaya xoojinta xidhiidhka taariikhiga ah ee ganacsiga iyo maalgashiga – Afhayeenka Golaha Fadareeshinka mudane Aganyahu Teshager
Feb 19, 2025 50
Addis Ababa, Cirir/yekatit 12, 2017 (ENA): Afhayeenka Golaha Fadareeshinka mudane Aganyahu Teshager ayaa sheegay in Itoobiya iyo Ruushka ay ka wada shaqaynayaan xoojinta xidhiidhka taariikhiga ah ee ganacsiga iyo maalgashiga. Mudane Aganyahu Teshager ayaa maanta kulan la yeeshay afhayeenka Golaha fadareeshinka ee ruushka, Valentina Matviyenko. Isagoo ka hadlaya kulanka, Afhayeenku wuxuu xusay in itoobiya iyo Ruushku ay leeyihiin xiriir taariikhi ah oo xooggan oo soo jiray qarniyo badan. Wuxuu tilmaamay in labada dal ay ka wada hadleen arrimo ku saabsan xoojinta xiriirkooda siyaasadeed, dhaqaale iyo bulsho, isagoo xusay in uu la kulmay wafdi ay hoggaaminaysay Valentina Matviyenko. waxa uu sheegay in kulamada ay diiradda ku saareen sidii loo xoojin lahaa iskaashiga labada dal ee dhinacyada maalgashiga, tignoolajiyada, caafimaadka, tamarta, amniga xogaha iyo tiknoolajiyada isgaarsiinta. Sidoo kale, Afhayeenka wuxuu xusay in iskaashiga baarlamaanada labada dal uu marayo marxalad horumarsan, loona baahan yahay in la sii xoojiyo. Wuxuu caddeeyey in labada dhinac ay is-afgarad ka gaareen arrimo muhiim ah oo lagu xoojinayo xiriirka labada dal. Wuxuu intaas ku daray in Shirkada Ethiopian Airlines ay duullimaadyo ku tagto Ruushka, taasoo fursad u abuurtay in si sahlan loo safro loona gaadhsiiyo badeecadaha. Ugu dambeyn, wuxuu hoosta ka xarriiqay in dadaallada lagu xoojinayo xiriirka ganacsiga iyo iskaashiga ganacsatada labada dal ay sii socon doonaan. #Ethiopia #Ethiopian_News_Agency #ENA
Wasiirka Arrimaha Dibadda ayaa la kulmay dhiggiisa Norway waxayna wadahadlay nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika
Feb 19, 2025 30
Addis Ababa, Cirir/yekatit 12, 2017 (ENA):- Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Dr. Gedion Timothewos, ayaa la kulmay Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Norway, Espen Barth Eide, si ay uga wadahadlaan arrimaha nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika. Xogta laga helayo Wasaaradda Arrimaha Dibadda,ayaa sheegaysa in labada wasiir ay sidoo kale is-dhaafsadeen aragtiyo la xiriira iskaashiga labada dal ee dhinacyada la dagaallanka isbeddelka cimilada iyo horumarinta dhaqaalaha cagaaran. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Ethiopia
Doorashada Itoobiya inay xubin ka noqoto golaha nabadda iyo ammaanka ee Midowga Afrika ayaa door muhiim ah ka ciyaari doonta xaqiijinta nabadda iyo ammaanka qaaradda
Feb 19, 2025 30
Addis Ababa; Cirir/Yakaatit 12/2017 (ENA): Madaxa howlgalka nabad ilaalinta Midowga Afrika ee Soomaaliya Maxamed El-Amini Suf ayaa sheegay in Doorashada Itoobiya ee xubinnimada Golaha Nabadda iyo Ammaanka ee Midowga Afrika ayaa door muhiim ah ka ciyaarta xaqiijinta nabadda iyo xasilloonida qaaradda. Itoobiya ayaa loo doortay xubin ka mid ah Golaha Nabadda iyo Ammaanka ee Midowga Afrika shirkii 46-aad ee Golaha Fulinta ee Midowga Afrika. Madaxa howlgalka, Mohammed El-Amini Suf, ayaa u sheegay ENA; in Doorashada Itoobiya oo ah xubin golaha ayaa wax weyn ku soo kordhinaya gobolka oo kaliya balse waxay sidoo kale ka qayb qaadanaysaa nabadda iyo xasiloonida Afrika. Waxa kale oo uu sheegay in Itoobiya ay aqoonsanayso shaqada ay ka qaadatay nabadda iyo nabadgelyada qaaradda iyo sidoo kale hawlaha horumarineed ee ay ka waddo qaaradda. Waxa uu sheegay in doorashada Itoobiya ee xubinimada golaha ay muhiimad weyn u leedahay dhammaan qaaradda. Waxa uu tilmaamay in ka-qaybgalka Itoobiya ee nabad ilaalinta dalal kala duwan oo Afrikaan ah ay tahay mid aad loogu riyaaqo. Waxa uu sheegay in dhawaan ay gacan weyn ka geysatay nabad ilaalinta gobolka Darfur. Wuxuu tilmaamay in Itoobiya ay saamiga ugu badan ku leedahay dalalka kala duwan ee ku howlan ilaalinta nabadda Soomaaliya. Waxa uu sheegay in maadaama uu Geeska Afrika mansab muhiim ah ku leeyahay caalamka, ay la kulmaan dhibaatooyin badan. Sidaas darteedna, in joogitaanka Itoobiya ee halkan uu yahay arrin aad muhiim u ah, wuxuuna sheegay in haddii Geeska Afrika uusan xasilin uu cadaadis saarayo caalamka oo dhan. Sidan oo kale, waxa uu tilmaamay in doorka ay Itoobiya ka qaadatay nabadaynta iyo xasiloonida gobolka uu yahay mid muhiim ah.
Arrimaha Bulshada
Baasaboorka Cusub ee casriga ah ee E-Baasaboor
Feb 22, 2025 8
👉 Baasaboorkii hore wuxuu sii shaqayn doonaa ilaa uu ka dhaco muddadiisa adeegga. 👉 Marka la gaaro waqtiga cusboonaysiinta, waxaa loogu beddeli doonaa E-Baasaboor. 👉 Dadka da’doodu ka weyn tahay 25 sano, muddada adeegga baasaboorku waa 10 sano. 👉 14 xafiis oo cusub ayaa la furay si loo ballaariyo adeegga. 👉 In ka badan 5 milyan oo E-Baasaboor ah ayaa la daabacay oo diyaarsan. 👉 Waxaa suuragal ah in la cusboonaysiiyo in ka badan 10 dukumenti oo hawlaha safarka ah, marka laga soo tago baasaboorka. 👉 Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor wuxuu noqon doonaa mid la awoodi karo marka loo eego qiimihii hore. 👉 Tan iyo markii dib-u-habaynta la bilaabay, hay’addu waxay si joogto ah uga shaqaynaysay casriyeynta dukumentiyada safarka. 👉 Waddanku wuxuu faa'iido weyn ka helayaa hoos u dhigista lacagta qalaad ee lagu bixin jiray daabacaadda baasaboorka ee dibadda. 👉 Tiknoolajiyadii hore ee la isticmaalayey waxay shaqaynaysay 20-kii sano ee la soo dhaafay. 👉 In tiknoolajiyadan cusub lagu dhiso gudaha waddanka waa guul weyn. 👉 Tiknoolajiyadan cusub waxay dardar gelinaysaa helitaanka baasaboorka, si degdeg ah oo fudud. 👉 Waxay gebi ahaanba meesha ka saaraysaa khataraha amni ee hore u jiray. Baasaboorka cusub ee E-Baasaboor waa dukumenti safar oo heerkiisu sareeyo, laguna dhisay tiknoolajiyadii ugu dambeysay ee caalami ah, taas oo ka dhigaysa baasaboorka Itoobiya mid casri ah oo la jaanqaadaya heerarka adduunka. Adeegga Socdaalka iyo Jinsiyadaha #Wakaaladda_Wararka_Itoobiya #Itoobiya
Muslimiintu waa inay bisha barakaysan ee Ramadaanka ku gutaan is-caawinta iyo is-Taageerida - Sheekh Xaaji Ibraahim Tufa
Feb 22, 2025 5
Addis Ababa, Cirir/yekatit 15, 2017 (ENA) – Madaxweynaha Golaha Sare ee Arrimaha Islaamka ee Itoobiya, Sheekh Xaaji Ibraahim Tufa, ayaa sheegay in Muslimiintu ay si wadajir ah oo is-caawin iyo si ay is-taageeridi ku dhisan u gutaan soonka bisha barakaysan ee Ramadaanka. Sheekh Xaaji Ibraahim Tufa, oo ka hadlayey munaasabadda soo dhaweynta bisha Ramadaan ee sanadka 1446 Hijriya, ayaa sheegay in bisha Ramadaan ay bilaaban doonto toddobaad kadib. Wuxuuna Muslimiinta ugu hambalyeeyay bisha barakaysan ee Ramadaanka. Sheekhu wuxuu adkeeyay muhiimadda ay leedahay in inta lagu jiro bisha soonka in la isku naxariisto, la is cafiyo, lana xoojiyo midnimada bulshada. Sidoo kale, wuxuu xusay in loo baahan yahay in si gaar ah loo garab istaago dadka ku sugan xaaladaha adag ama dhibaatooyinka kala duwan ee dhibaataysan. Dhanka kale, Ustaad Abuubakar Axmed ayaa isaguna sheegay in bisha Ramadaanka ay tahay fursad lagu adkeeyo nabadda laguna xoojiyo wadajirka bulshada. Sheekhu wuxuu sidoo kale ugu baaqay bulshada Muslimiinta inay ka qayb qaataan taageerada dadka baahan inta lagu jiro bisha Ramadaanka, iyadoo qof walba uu ku caawin karo sida uu awoodo. Sidoo kale, waxaa lagu dhawaaqay in bisha Ramadaanka ee sanadkan la qaban doono tartanka qaran ee xifdiga Qur’aanka Kariimka, iyadoo la raacayo hal-ku-dhigga “Qur’aanka waa isha aqoonta iyo nabadda,” taas oo bisha Ramadaanka sanadkan ka dhigaysa mid gaar ah. #Ethiopian_News_Agency ENA #Ethiopia
Waxaa la sheegay in 5.2 bilyan oo doolar ay lagama maarmaan u tahay ciribtirka cudurka duumada ee Afrika
Feb 16, 2025 38
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 9/2017 (ENA): Madaxweynihii hore ee Liberiya, Ellan Johnson Sirliif, ayaa sheegtay in ciribtirka cudurka duumada ee Afrika uu sannadkii u baahan yahay maalgelin dhan 5.2 bilyan oo doolar Arrintan ayaa laga wada hadlay shir-madaxeed dhinac-socod ah oo ku saabsanaa “Beddelidda Taariikhda Duumada” oo lagu qabtay xarunta Midowga Afrika oo ay la socoto shirweynaha 38-aad ee Hoggaamiyeyaasha Midowga Afrika. Intii ay shirka ka hadlaysay, Ellan Johnson Sirliif waxay xustay in maalgelintani lagama maarmaan u tahay horumarinta nidaamka caafimaadka, kor u qaadista helitaanka daawooyinka, iyo fulinta dadaallo kale oo lagula dagaallamayo cudurka duumada. Waxaa la ogyahay in malaayiin carruur ah ay sannad kasta u dhintaan cudurkan, sidaas darteedna, la-dagaallanka duumada waa muhiim si loo badbaadiyo nolosha malaayiin qof. Si Afrika looga dhigo gobol ka caagan cudurka duumada, hoggaamiyeyaasha waa in ay si dhab ah uga shaqeeyaan ciribtirka cudurkan. Ugu dambayntii, waxaa sidoo kale la xusay in la tixgelinayo muhiimadda ay leedahay la-dagaallanka duumada si loo xaqiijiyo yoolka Afrika horumarsan ee ku cad Ajandaha 2063.
Si loo xaqiijiyo barwaaqada Afrika, waa lama huraan in si go’aan leh looga shaqeeyo cadaaladda, tayada waxbarashada, iyo helitaankeeda
Feb 16, 2025 41
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 9/2017 (ENA): Si loo xaqiijiyo barwaaqada Afrika, muhiim ayey tahay in si go’aan leh looga shaqeeyo cadaaladda, tayada waxbarashada, iyo helitaankeeda, sida uu sheegay Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga ee Mauritania, Dr. Maxamed Saalax. Shir lagaga hadlayey tayada waxbarashada, horumarinta xirfadaha, maalgelinta waxbarashada, iyo suurtagalnimada in la helo waxbarasho tayo leh oo la awoodi karo, ayaa la qabtay. Intii lagu guda jiray shirka, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Mauritania, Dr. Maxamed Saalax, ayaa sheegay in caqabadaha ka jira tayada iyo helitaanka waxbarashada ay sabab u yihiin carruur badan oo ka haraya waxbarashada. Sidoo kale, wuxuu xusay in si loo xaqiijiyo danta carruurta iyo muwaadiniinta Afrika, loo baahan yahay in la dhiso nidaam waxbarasho tayo sare leh. Wuxuu hoosta ka xarriiqay in waxbarashada ay tahay saldhigga horumarka qaranka, isla markaana, si loo gaaro himilooyinka Afrika ee ku cad Ajendaha 2063, ay lagama maarmaan tahay in wadamada Afrika iska kaashadaan sidii kor loogu qaadi lahaa tayada iyo helitaanka waxbarashada. Guddoomiyaha Waxbarashada, Sayniska, Teknolojiyadda, iyo Hal-abuurka ee Midowga Afrika, Brofessor Maxamed Belhoseni, ayaa dhinaciisa xusay in aqoonta, hal-abuurka, iyo xirfadaha tayaysan ay lagama maarmaan u yihiin horumarka Afrika. Wuxuu ugu baaqay dalalka Afrika inay xoogga saaraan sidii loo horumarin lahaa waxbarashada si loo gaaro yoolalka horumarineed ee la hiigsanayo. Ilaa hadda, dadaallo kala duwan ayaa laga sameeyey hagaajinta tayada waxbarashada ee Afrika, balse waxaa la sheegay in loo baahan yahay dadaal dheeraad ah si loo xaqiijiyo isbeddel waara. Agaasimaha UNICEF ee Bariga iyo Koonfurta Afrika, Itelefa Kadili, ayaa xusay in dadaalka lagu hagaajinayo waxbarashada uu u baahan yahay sii wadis joogto ah iyo wada shaqayn dhow oo ay yeeshaan dowladaha, hay’adaha maxalliga ah, iyo bulshada. Waxa uu UNICEF xaqiijiyey in ay sii xoojin doonaan taageeradooda ku aaddan horumarinta waxbarashada carruurta Afrika si loo xaqiijiyo waxbarasho tayo leh oo la heli karo. Shirweynaha 38-aad ee Hoggaamiyeyaasha Midowga Afrika oo shalay ka furmay xarunta guud ee ururka, ayaa maanta sii soconaya, waxaana diiradda lagu saarayaa mawduuca "Cadaaladda iyo Horumarka Afrikaanka". #ShirkaMidowgaAfrika #Ethiopian_News_Agency #Diblomaasiyadda #AU_Summit #ENA #Itoobiya
Dhaqaalaha
Shiinaha ayaa sheegay inay taageeri doonto geeddi-socodka xubinnimada Itoobiya ee Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO)
Feb 22, 2025 9
Addis Ababa, Cirir/yekatit 15/2017 (ENA) – Shiinaha ayaa sheegay inay taageero buuxda siineyso geeddi-socodka Itoobiya ee ku biirista Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). Itoobiya, oo haatan mareysa marxalad muhiim ah oo ka mid ah geeddi-socodka ku biirista ururka, iyada oo wadahadallo laba geesood ah la yeelanaysa waddamo kala duwan. Danjiraha Joogtada ah ee Itoobiya u fadhiya Qaramada Midoobay iyo hay’adaha caalamiga ah ee ku sugan Geneva iyo Austria, Danjire Sagaab Kebebew, ayaa la kulmay Danjiraha Shiinaha u fadhiya WTO, Chenggang Li, si ay uga wada hadlaan arrimaha ku saabsan ku biirista Itoobiya ee ururka. Danjire Sagaab ayaa sheegay in Itoobiya iyo Shiinaha ay leeyihiin xiriir saaxiibtinimo oo taariikhi ah, isagoo xusay kaalinta weyn ee Shiinaha ka qaadato maalgashiga iyo arrimaha kale ee horumarinta Itoobiya. Intii lagu guda jiray kulanka, Danjire sagaab wuxuu warbixin ka siiyay heerka uu marayo geeddi-socodka ku biirista Itoobiya ee WTO, isagoo tilmaamay in Itoobiya ay gaartay marxalad muhiim ah. Wuxuu sidoo kale carabka ku adkeeyay in wadahadallada laba geesoodka ah ee lala yeesho dalalka muhiimka ah, oo uu ka midyahay Shiinaha, ay yihiin kuwa lagama maarmaan u ah in qorshaha ku biirista WTO uu miro dhalo. Itoobiya ayaa diyaar u ah inay sii xoojiso wadahadallada, iyadoo raacaysa tilmaamaha ay soo saartay WTO si ay u xaqiijiso in qorshayaasheeda ganacsi iyo adeegyada la waafajiyo danaha dalka iyo kuwa dalalka xubnaha ka ah ururka, sida uu sheegay Danjire Segab. Waxaa la qorsheynayaa in wadahadallada laba geesoodka ah la soo gabagabeeyo ka hor shirka shanaad ee guddiga ka shaqeeya codsiga xubinnimada Itoobiya, kaasoo la qaban doono bisha Maarso 2025. Danjire Chenggang Li oo ah danjiraha Shiinaha u fadhiya WTO, ayaa marka kale ku celiyay sida dalkiisu uga go'an tahay inuu taageero dhamaystiran siiyo Itoobiya si ay si guul leh ugu biirto ururka. Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO) oo la aasaasay sanadkii 1995 ayaa xaruntiisu tahay magaalada Geneva ee dalka Switzerland, wuxuuna leeyahay 166 waddan oo xubno ka ah.
Itoobiya ayaa kor u qaadaysa ka Faa'iidsiga Dhaqaalaha ay ka hesho bunka – Ra'iisul Wasaare Ku-Xigeenka Tamasgen Tiruneh
Feb 22, 2025 7
Addis Ababa, Cirir/yekatiti15, 2017 (ENA): Ra'iisul Wasaare ku-xigeenka dalka, Tamasgen Tiruneh , ayaa sheegay in Itoobiya, oo ah dalka ugu balaadhan ee soo saara bunka Afrika, ay sii waddo dadaallada lagu xoojinayo faa'iidada dhaqaale ee ay ka hesho wax-soo-saarka bunka, iyada oo guulo ka gaartay dib-u-habeynka lagu sameeyay warshadaha bunka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenku waxa uu sheegay in Itoobiya ay caan ku tahay soo saarista bunka tayo sare leh oo leh dhadhan gaar ah, sida bunka Arabica, taas oo ka dhigaysa mid si weyn loo jecel yahay caalamka. Hadalkan ayuu ka jeediyay shirkii 3-aad ee G-25 ee wadamada Afrika ee soo saara bunka oo ka dhacay magaalada Dar es Salaam ee dalka Tansaaniya. Shirkan ayaa lagu falanqeeyay qorshayaasha lagu xoojinayo awoodda wax-soo-saarka bunka ee dalalka Afrika, laguna gaaray go’aanno lagu horumarinayo iskaashiga iyo cilmi-baarista ku saabsan bunka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka ayaa sheegay in Itoobiya, oo ah hormuudka soo saarka kafeega Afrika, ay hirgelisay dib-u-habeyn ballaaran si loo kordhiyo dakhliga ka soo baxa wax-soo-saarka bunka, taas oo durba keentay natiijooyin la taaban karo. Shirka oo halku-dhiggiisu ahaa "Kordhinta Warshadaha Kafeega Afrika iyo Abuurista Fursado Shaqo oo Dhalinyarada" ayaa sidoo kale lagu gorfeeyay sida loo horumarin karo warshadaha bunka iyo sida loo abuuri karo fursado shaqo oo dheeraad ah oo loogu talagalay dhalinyarada. Itoobiya ayaa sidoo kale ku guuleysatay martigelinta shirka afraad ee G-25 ee wadamada Afrika ee soo saara kafeega, kaas oo lagu qaban doono magaalada Addis Ababa sanadka 2019, kaddib codsi ay u gudbisay shirka. Ra’iisul Wasaare ku-xigeenka Tamasgen tiruneh ayaa sheegay in Itoobiya ay fursaddan u aragto masuuliyad weyn oo ay si hufan uga faa'iideysan doonto. #Ethiopian_News_Agency #ENA #Itoobiya #Bunka #Waxsoosaarka
Shirkada Isgaadhsiinta ee Ethio Telecom ayaa ka bilaabay adeegga jiilka shanaad (5G) magaalooyinka Dessie iyo Kombolcha
Feb 22, 2025 7
Dhase, Cirir/yekatit 15, 2017 (ENA) – Shirkada Isgaadhsiinta ee Ethio Telecom ayaa si rasmi ah uga hirgelisay adeegga jiilka shanaad (5G) magaalooyinka Dessie iyo Kombolcha. Munaasabadda daahfurka adeeggan oo ay kasoo qaybgalay Maareeyaha Guud ee shirkada Ethio Telecom, Frehiwot Tamiru, ayaa sheegtay in shirkadu ay adeega jiilka shanaad (5G) ay bixineyso kaas oo xawaare iyo tayo sare leh. Waxay sidoo kale xustay in Ethio Telecom ay ka shaqeyneyso sidii adeeggan 5G looga fidin lahaa guud ahaan dalka si loo helo isku xirnaan casri ah. Hirgalinta adeeggan ayaa gacan ka geysanayaa kor u qaadida awoodda isgaadhsiinta, wuxuuna abuurayaa fursado cusub oo dhanka adeegyada dijitaalka ah iyo dhaqaalaha ah, waxbarashada onlineka, kobcinta ganacsiyada yaryar, abuurista shaqooyin cusub, dhimista farqiga dijitaalka ah, iyo kor u qaadista adeegyada taleefannada casriga ah. Sidoo kale, adeeggan waxa uu faa’iido weyn u leeyahay qeybaha caafimaadka, beeraha, waxbarashada, warshadaha, macdanta, gaadiidka, dalxiiska, iyo adeegyo kale oo muhiim ah. Waxaa sidoo kale la ogsoonyahay in Ethio Telecom ay dhowaan adeegga 5G ka hirgelisay magaalada Jimma. #Ethiopian_News_Agency #ENA
Ra'iisul Wasaare Ku-xigeenka Boqortooyada Midowday oo booqatay Ethiopian Airlines
Feb 19, 2025 41
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 1/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka Boqortooyada Ingiriiska, Angela Rayner, ayaa booqatay shirkadda diyaaradaha ee Ethiopian Airlines. Intii ay booqashada ku jirtay, wafdigeeda waxay kormeer ku sameeyeen Jaamacadda Duulista Hawada ee Itoobiya, xarunta dayactirka diyaaradaha, iyo qeybta tababarka duuliyeyaasha halkaas oo ay ku arkeen sida tababarka wax-ku-oolka ah loogu bixinayo duuliyeyaasha. Sida laga soo xigtay Ethiopian Airlines, shirkaddu waxay si joogto ah ugu adeegtaa Boqortooyada Midowday iyadoo toddobaadkii 16 duullimaad ku taga magaalooyinka London Heathrow, London Gatwick, iyo Manchester, taasoo gacan ka geysaneysa kobcinta xiriirka bulshada, dhaqaalaha, iyo dhaqanka ee labada dal.
Muuqaalo
Sayniska Iyo Teknoloojiyada
Ra'iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) oo la kulmay Maareeyaha Guud ee Gafi
Feb 15, 2025 39
Addis Ababa, Cirir/ Yakaatiit 8/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Dr. Abiy Ahmed, ayaa kulan gaar ah la qaatay Maareeyaha Guud ee Gafi – Fakine Alliyanse, Sanya Nishtar, inta lagu guda jiray Shir-madaxeedka 38-aad ee Hoggaamiyeyaasha Midowga Afrika. Intii uu socday wadahadalkooda, waxay diiradda saareen xoojinta dadaallada tallaalka ee Itoobiya, kor u qaadista awoodda dhismaha nidaamka caafimaadka, iyo horumarka qorshaha isbeddelka ee waaxda caafimaadka. Waxay sidoo kale xaqiijiyeen in ay sii xoojinayaan iskaashigooda.
Waxaa la qabtay howlihii aasaaska muhiimka u ahaa dhismaha dhaqaalaha dhijitaalka ah – Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka mudane Tamasgen Tiruneh
Jan 27, 2025 105
Addis Ababa; Dharrabley/Tir 19/2017 (ENA): Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka Tamasgen Tiruneh ayaa sheegay in sanadihii lasoo dhaafay la qabtay shaqooyin dhidibada u taagay dhismaha dhaqaalaha dhijitaalka ah. Raisul wasaare kuxigeenka ayaa fariin uu soo dhigay bartiisa xidhiidhka bulshada waxa uu ku yidhi''waxaan maanta qabanay bandhig iyo siminaar ku saabsan socdaalka isbadalka dhijitaalka ah ee Itoobiya iyo hindisayaasha". Waxa uu sheegay in tan iyo maalintii uu isbedelku dhacay ee 2012kii ay dawladdu fulisay hawlo u sahlaya dalkeena in uu ka faa’iidaysto fursadaha horumarinta tignoolajiyada ee Istaraatiijiyada Digital Ethiopia 2025ka. Wuxuu sheegay in iyadoo la ballaarinayo kaabayaasha dhijitaalka ah, nidaamka maaliyadeed iyo lacag-ku bixinta uu si xawli ah u korayo. Waxa kale oo uu xusay inay kordheen ka qaybgalka ganacsiga gaarka loo leeyahay ee casriyaynta iyo digital-garaynta adeegyada dawladda. Wuxuu xaqiijiyay in dowladdu ay sii wadi doonto shaqada ay billowday si howlaha isbeddelka dhijitaalka ah ay u noqdaan kuwo isku xiran, loo sugo, aysan u horseedin khasaare hantiyeed, loo xaqiijiyo faa'iidada muwaadiniinta. Waxa uu sheegay in la dhamaystireyo hirgalinta isbadalka dhijitaalka ah ee ugu horeeyaysidok kale waxa uu tilmaamay in la dhamaystirayo diyaarinta Istaraatiijiyada Digital Ethiopia edition 2030 ee la fulin doono 5ta sano ee soo socota. #WAKAALADA_WARARKA_ITOOBIAY #ITOOBIYA
Barnaamijka Ethio-Coders ee Deegaanka Soomaalida ayaa waxaa ka faa'iidaysanaysa dhalinyarao badan
Jan 1, 2025 174
Addis Ababa, Xorrey/Tahsaas 23/2017 (ENA): Masuuliyiinta Xafiiska Curinta iyo Tiknoolojiyada, Xafiiska Xirfadaha iyo Shaqo Abuurka, Kuliyadda xirfadaha kala duwan ee Jigjiga iyo xubno ka socday Wasaaradda Curinta iyo Tiknoolojiyada ee JDFI ayaa soo kormeeray geedisocodka barnaamijka Ethio-Coders ee Deegaanka Soomaalida. Kormeerkan oo daaran sidii loogu kuurgali lahaa habsami u socodka barnaamijka Ethio-Coders ayay ardaydu ku baranayaan afar xirfadood oo ay ka mid yihiin borogaraaminta moobilada, qaabka website-ka loo sameeyo, barashada caqliga macmalka ah (AI) iyo xirfado kale. Barnaamijkan oo Deegaanka Soomaalida loogu talogalay inay ka faa'iidaystaan dhalinyaro kor u dhaafaysa 350 kun oo qof ayaa socon doona muddo saddex sano ah iyadoo sanadkan ay qorsheysan tahay in dhalinyaro ka badan 88 kun ay si rasmi ah qaab onlineka ah ugu bartaan xirfadahani, iyagoo qaar ka mid ah dhalinyaradan ay dhamaystireen xirfadihii ay baranayeen, islamarkaasina ay qaateen shahaadooyin diploma ah. Xubnaha ka socday Wasaaradda Curinta iyo Tiknoolojiyada ee JDFI oo Deegaanka Soomaalida usoo gaadhay ukuurgalida iyo geedi socodka barnaamijka, kulamo kala duwana la yeeshay xafiisyada bahwadaagta ah ee uu quseeyo barnaamijkan ayaa sheegay inay bogaadinayaan habsami usocodkiisa iyagoo intaasi ku daray in dhalinyarada lagu sii baraarujiyo barashada xirfadahan si ay uga faa'iideystaan fursadahan.
Shaqooyinka horumarinta ee socda waxay kor u qaadayaan abuurista fursadaha shaqo- Wasaaradda Shaqada iyo Xirfadaha
Jan 1, 2025 240
Addis Ababa, Xorrey/Tahsaas 23/2017 (ENA): Wasaarada Shaqada iyo Xirfadaha, Itoobiya ayaa sheegtay in shaqooyinka kala duwan ee horumarineed ee ka socda dalka ay si weyn uga qayb qaadanayaan abuurista fursadaha shaqo iyo xaqiijinta horumarka waara. Wasaaraddu waxay ku hawlan tahay sidii loo horumarin lahaa xirfadaha muwaadiniinta si loo ballaariyo ka faa’iidaysiga fursadaha shaqo, iyadoo hirgelinaysa tallaabooyin dhowr ah. Wasiiru Dowlaha Shaqada iyo Xirfadaha, Salamuun Sokaa, oo u waramay Wakaaladda Wararka ee Itoobiya (ENA), wuxuu sheegay in nidaamka xogta suuqa shaqada ee Itoobiya la casriyeeyay si loo fududeeyo hubinta iyo xaqiijinta xirfadaha shaqo ee dibadda. Wuxuu tilmaamay in gudaha dalka la abuuray jawi ku habboon oo lagu abuuro fursado shaqo, taasoo natiijooyin wanaagsan dhalisay. Waxa kale oo uu xusay in shaqooyinka horumarinta heer qaran ay si weyn uga qayb qaadanayaan abuurista fursadaha shaqo. Gaar ahaan, dhalinyarada ayaa ka faa'iidaysanaya baraha xirfadaha teknoolajiyadaha kuwaasoo dhan 5 milyan oo dhalinyaro ah, iyadoo lagu booriyay inay qaataan tababarradaas si loo kordhiyo baahida xirfadaha caalamiga ah. Dhinacyada la xiriira ilaha horumarinta, kobcinta wax-soo-saarka xilliga xagaaga, iyo kobcinta warshadaha gudaha Itoobiya ayaa dhammaantood qayb ka ah dadaallada lagu abuurayo fursado shaqo. Wuxuu sheegay in tababarro gaagaaban oo xirfadeed la bixinayo si ay looga faa'iidaysto fursadaha shaqo, taas oo fursad siinaysa muwaadiniinta inay ku horumariyaan xirfadahooda shaqo si heer caalami looga aqoonsado xorfadooda iyagoo helaya shahaadooyin heer caalami ah. Wuxuu carrabka ku adkeeyay inay tahay in muwaadin kasta uu ugu yaraan yeesho hal xirfad, si ay ugu fududaato inay ka faa’iidaystaan fursadaha shaqo ee gudaha iyo dibadda. Ugu dambayntii, waxa kale oo uu tilmaamay in hirgelinta qorshahan "hal badeeco, hal aag" iyo suuqgeynta wax-soo-saarka si loo abuuro bulsho isku dhafan oo awood dhaqaale iyo siyaasadeedba leh ay ka mid yihiin waxyaabaha xoogga la saarayo.
Ciyaaraha
Orodyahan Taamirat Toola iyo orodyahan Simbo Alamaayahu ayaa loo doortay orodyahanada ugu wanaagsan sannadkan
Dec 2, 2024 262
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 23/2017T.I.(ENA): Orodyahan Taamiraat Toola ayaa ku guuleystay abaalmarinta orodyahanada ugu wanaagsan ee tartamada waddooyinka sannadkan, isagoo ka soo muuqday tartamo caalami ah oo uu guulo kasoo hoyiyay. Orodyahan Taamirat ayaa sidoo kale lagu xusuusan karaa inuu sannadkan olambikada Paris ku guuleystay billadda dahabka ah, isagoo u keenay dalkiisa guusha ugu saraysay ee tartankaas. Dhanka kale, orodyahan Simbo Alamaayahu ayaa ku guuleysatay abaalmarinta orodyahannada da'da yar ee ugu wanaagsan sannadkan, sida ay shaacisay xogta caalamiga ah ee cayaaraha fudud. Orodyahan Simbo oo matalaysay dalkeeda ayaa tartamada 3,000 mitir kaqaybgashay, iyadoo ka qeybgashay Koobka Adduunka ee ciyaaraha Budhabest iyo ciyaaraha Olambikada ee Paris, natiijooyin heer sare ahna ay kasoo hoyisay. Orodyahannnada ugu wanaagsan tartamada waddooyinka ee dhanka dumarka waxaa iyana ku guulaysatay Sifan Xasan oo u oroda dalka Netherlands.
Warqwuha Geetaajaw ayaa ku guuleysatay billadda dahabka ee Tartanka 2aad ee Ciyaaraha Ciidamada Afrika
Nov 28, 2024 268
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 19/2017T.I.(ENA): Warqwuha Geetaajaw, oo ka tirsan ciidanka difaaca Itoobiya, ayaa ku guuleysatay billadda dahabka ee tartanka 3,000 mitir ee orodka ee Tartanka 2aad ee Ciyaaraha Ciidamada Afrika , kaasoo ka dhacay magaalada Abuuja ee dalka Nigeria. Guushan waxay u noqotay billaddii labaad ee dahab ah oo ay shaqsiyan ku guuleysato, halka sidoo kale ciidanka difaaca Itoobiya ay markii lixaad ay ku guulaysteen tartankan. Tartanka 3,000 mitir, oo ahaa mid aad u adag, ayay Ba'alamlaay Shumat kusoo bandhigtay qaab ciyaareed heer sare ah, iyadoo kaalinta labaad ka gashay tartanka. Inta lagu jiro tartanka ciyaaraha, kooxda ciyaaraha ee ciidanka difaaca Itoobiya waxay ku guuleysteen 6 billadood oo dahab ah, 7 billadood oo bir ah, iyo 2 billadood oo naxaas ah, taasoo wadarta guud ka dhigaysa 15 billadood, sida ay xaqiijiyeen wararka kasoo baxay ciidanka difaaca Itoobiya.
Itoobiyaanku waxay leeyihiin soodhawayn la yaab leh oo quluubta dadka ku jiri karta - Madaxweynaha CAF Batris Motsebe (Dr.)
Oct 23, 2024 468
Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 13/2016T.I.(ENA): Itoobiyaanku waxay leeyihiin soodhawayn la yaab leh oo ku jiri karta quluubta dadka, ayuu yiri Batris Motsebe (Dr.), madaxweynaha xiriirka kubbadda cagta Afrika (CAF). Madaxweynaha ayaa xalay lagu sii sagootiyay garoonka diyaaradaha ee caalamiga ah ew Bole. Wasiirka Dhaqanka iyo Isboortiga Shawiit Shaankaa iyo Madaxweynaha Xiriirka Kubadda Cagta Itoobiya Isaayaas Jira ayaa sagootiyay Madaxweynaha. Madaxweynaha ayaa ka mahadceliyey soo dhawaynta iyo martiqaadka ay u samaysay dawladda Itoobiya. Intii aan Adis-ababa joogay waxa aan arkay in Itoobiyaanku ay leeyihiin dhaqan aad u qurux badan, marti-soor iyo ixtiraam badan. Sida ay sheegayso xogta aan kahelayno Wasaarada Dhaqanka iyo Ciyaaraha, Madaxweynaha ayaa u yimid qabashada shirweynaha 46-aad ee CAF, waxaana uu shaaca ka qaaday in si wanaagsan uu kusoo dhamaaday shirka.
Giyanni Infantino, oo ah madaxweynaha xiriirka kubbadda cagta adduunka ee FIFA, ayaa la sagootiyay
Oct 22, 2024 457
Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 12/2016T.I.(ENA): Giyanni Infantino oo ah gudoomiyaha xiriirka kubada cagta aduunka ee FIFA ayaa laga sagootiyay garoonka caalamiga ah ee Bole. Waxaa la og yahay in madaxweynaha FIFA Giyaanni Infantino uu shalay soo gaaray magaalada Addis Ababa si uu uga qeyb galo shirweynaha 46-aad ee caadiga ah ee xiriirka kubadda cagta Afrika (CAF).
Ilaalinta Deegaanka
Dhul gariirka ku soo noqnoqday aagga Fantaalle ayaa cabsi ku beeray dadka deegaanka
Jan 15, 2025 130
Addis Ababa, Dharrabley/Tir 7/2017 (ENA): Degmadda Fentalle, gobolka Bariga Shawa, ee Oromiya ayaa dhul gariir uu ku soo noqnoqday iyadoo cabsi weyn ku beertay dadka ku nool agagaarka buurta Fentalle, sida warbixinta lagu sheegay. Sida laga soo xigtay xafiiska warfaafinta ee degmada Fantaalle, dhul gariirkan ilaa iyo hadda wax khasaare ah ma uusan geysan, balse wuxuu cabsi xooggan ku abuuray dadka deegaanka, taas oo sababtay in qaarkood ay deegaanka ka cararaan. Waxaa sidoo kale la xaqiijiyey in dhul gariirku uu weli socda, waxaana caawa fiidkii qaraxyo dhulgariir oo kale laga dareemay agagaarka Fantaalle.
Shirweynaha 69-aad ee Saadaasha Cimilada ee Geeska Afrika oo Lagu Qabanayo Addis Ababa Todobaadka Soo Socda
Jan 15, 2025 148
Addis Ababa, Dharrabley/Tir 7, 2017 (ENA) – Shirweynaha 69-aad ee Saadaasha Cimilada ee Geeska Afrika (GHACOF 69) ayaa lagu qaban doonaa magaalada Addis Ababa maalmaha Dharrabley/Tir 12 iyo 13, 2017 T.I. Shirkan ayaa lagu qaban doonaa hal-ku-dhigga, “Adeegyada saadaasha Cimilada,Wadajir u Buuxinta godaloolada Digniinta Hore.” Waxaa la shaaciyay in Xarunta Saadaasha Cimilada iyo Urur-goboleedka IGAD (ICPAC), oo kaashanaysa hay’adaha horumarinta, ayaa soo qabanqaabisay shirkan. Sida ku cad bayaan ka soo baxay IGAD ee looso diray ENA, shirkan waxa lagu soo bandhigi doonaa saadaasha rasmiga ah ee xilliyeedka cimilada ee Geeska Afrika, taas oo lagu eegi doonta muddada u dhaxaysa march ilaa May 2025. Bayaanku waxa uu intaas ku daray in sidoo kale diiradda la saari doono qiimaynta saadaasha cimilada ee xilli-ciyaareedka laga soo gudbay, ee u dhexeeyay Oktoobar ilaa Disembar 2024. Sidoo kale, shirkan ayaa lagu falanqeyn doonaa istiraatiijiyadaha la hirgeliyay iyo natiijooyinka laga gaaray dhisidda adkaysiga cimilada iyo la qabsiga isbeddelka cimilada. Shirweynahan waxaa la filayaa inuu noqdo madal ay isugu yimaadaan khubaro, sameeyayaasha siyaasadda, hay’adaha horumarinta, iyo daneeyayaasha ku shaqada leh arrimaha cimilada. Ka hor shirweynaha , IGAD ayaa ku dhawaaqday in sidoo kale la qaban doono dood-cilmiyeedyo ku saabsan saadaasha cimilada iyo nuglaanta bulshooyinka. Waxaa xusid mudan in Shirweynihii 68-aad ee Saadaasha Cimilada ee Geeska Afrika lagu qabtay magaalada Nairobi, Kenya, sanadkii 2024.
Ol'ole nadaafadeed ayaa laga fuliyay guud ahaan magaalada Jigjiga
Nov 21, 2024 269
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 12/2017T.I.(ENA): Ololahan ayaa qayb ka ah xuska sanad guurada 5aad ee aas aaska Xisbiga Barwaaqo iyadoo laga fuliyay wadooyinka waaweyn iyo 20 ka xaafadood ee Maamulka Magaalada Jigjiga. Ol'olahan ayaa waxaa qayb ka ahaa hoggaaminta, shaqaalaha iyo bulshada magaalada Jigjiga. Inj. Shaafi Axmed, Duqa maamulka magaalada Jigjiga oo ol'olahan kadib warbaahinta la hadlay, ayaa sheegay in mudada lagu gudo jiro sannad guurada 5aaad ee Xisbiga Barwaaqo magaalada laga fulin doono tabarucaad iskugu jira dhiig shubis, dadka danyarta ah oo la caawiyo iyo in la soo bandhigo waxqabadka 5 tii sano ee la soo dhaafay guulihii u qabsoomay Maamulka Magaalada Jigjiga.
Ka qayb galka firfircoon ee bulshadu waa muhiim si loo ilaaliyo nadaafadda magaalada – Jantiraar Abaay
Nov 21, 2024 277
Addis Ababa; Gudba/Hidaar 12/2017 (ENA): Ku xigeenka Duqa maamulka magaalada Addis Ababa Jaantirar Abaay ayaa sheegay in bulshada looga baahan yahay inay kaalintooda ka qaataan ilaalinta nadaafadda iyo bilicda magaalada si magaaladu ay u noqoto magaalo bilic iyo soo jiidasho leh. Mudane Jaantiraar ayaaa ka qayb galay barnaamijka ololaha nadaafadeed ee saaka ka qabsoomay guud ahaan magaalada Addis Ababa. Waxaa barnaamijka ololaha nadaafadda si weyn uga qeyb qaatay madaxda iyo shacabka caasimadda. ku xigeenka duqa magaalada Jantiraar Abay ayaa sheegay in nadaafadda deegaanka ay tahay habka ugu wanaagsan ee lagu abuuri karo bulsho caafimaad qabta. Sidoo kale waxa uu xusay in guud ahaan magaalada ay ka socdaan howlo nadaafadeed oo lagu nadiifinayo magaalada iyo sidii ay bulshadu ugu nolaan lahaayeen magaalo nadiif ah. Ugu dambayntii, waxa kale oo uu bulshada ugu baaqay inay gacan ka geystaan sidii loo heli lahaa bulsho caafimaad qabta oo nadaafadda magaaladana ilaalisa
Wararka Caalamka
Waxaa wali socda howlaha samata bixinta dadka ee dhulgariirkii ka dhacay Shiinaha
Jan 8, 2025 172
Addis Ababa, Xorrey/Tahsaas, 30, 2017 (ENA) Dhulgariir ku dhuftay Koonfur Galbeed ee gobolka Tibet ee dalka Shiinaha ayaa galaaftay nolosha 126 qof, waxaana ku dhaawacmay 188 qof. Musiibadan, ayaa kumanaan guri oo ku yaallay waqooyi Himalayas ay ku burbureen, in ka badan 30 kun oo dadka deegaanka ah ayaa loo raray meelo kale. Waxaa la sheegay in ilaa 407 qof lagoo badbaadiyay musiibadan. Waxaa la ogsoonyahay in madaxweynaha Shiinaha Xi Jinping uu shalay amray in la sameeyo gurmad ballaaran, waxaana weli socda gurmadka. Dhulgariirka ayaa la sheegay in uu ka qoto dheer yahay in ka badan 10 kiilo mitir, waxaana uu ka dhacay gobolka Shigatsi ee Tibet abbaare 7:00 oo habeenimo.
Haweeneeydii ugu horaysay ayaa madaxweyne ka noqotay dalka Namibia
Dec 4, 2024 281
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 25/2017T.I.(ENA): Namibiya ayaa Madaxweynihii ugu horeeya ee haweeneey ah u dooratay inay noqoto madaxweyne, kadib markii ay ku guuleysatay doorashadii madaxtinimo ee dalkaas. Iyadoo ay ka qayb galeen tartamayaal ka socday xisbiga talada haya ee SWAPO, ayaa madaxweyne loo doortay haweeneydii ugu horeeyey ee haweeneey ah. Sida uu sheegay Guddiga Doorashooyinka Namibiya, madaxweynaha ayaa heshay codad ka badan 57% codadka guud ee la dhiibtay. Waxaa sidoo kale la sheegay in tartamayaasha kale ee ka qeyb galayay doorashada ay heleen 26% codadka guud ee la dhiibtay, sida ay tabisay BBC.
.jpg)
Musharaxii Xisbiga Wadani Cabdiraxmaan Maxamed Cirro ayaa ku guulaystay doorashada madaxweynenimo ee Somaliland
Nov 19, 2024 286
Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 10/2017T.I.(ENA): 13kii bishan November ayay ahayd markii guud ahaan Somaliland looga dareeray doorasho isku sidkan ee madaxweynenimo iyo xisbiyada. Hadaba waxaa madaxweynenimo ku tartamaya saddex musharax oo ka kala sharaxnaa saddex xisbi oo kala ah Kulmiye oo ah xisbiga todobadii sano ee lasoo dhaafay talada hayay uuna ka sharaxnaa Muuse Biixi Cabdi, halka xisbiga Wadani uu ka sharaxnaa Cabduraxmaan Maxamed Cirro iyo sidoo Faysal Cali Waraabe ok ka sharaxnaa xisbiga ucid. Shacabweynaha Somaliland ayaana sidoo kale u codeeyey xiabiyada dalka iyadoo ay xisbinimo ku guulaysteen xisbiyada kala ah: Wadani, Kulmiye iyo Kaah.
51 qof ayaa ku dhintay daadad ka dhacay dalka Spain
Oct 30, 2024 427
Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 20/2016T.I.(ENA): Ugu yaraan 51 qof ayaa ku dhintay daadad ka dhashay roobab xooggan oo ka da’ay magaalada Falenshiya ee dalka Spain. Guddoomiyaha aagaas Kaarlos Masoon ayaa sheegay in 1,000 askari iyo samatabixiyeyaal badan la geeyay goobta shilka. Waxa uu tilmaamay in 51 qof ay ku dhinteen shilkaasi ilaa iyo hadda waxa uuna tilmaamay in laga yaabo in dhimashadu ay intaasi ka badato. Warbaahinta France 24 ayaa ku warantay in sidoo kale la hakiyay tareenada iyo gaadiidka cirka sababo la xiriira fatahaada aagga.
Faalooyin
Iilaha dhaqaalaha kala duwan ee dalxiiska (Koyisha Chabera Chur churaa Maroodiga Danaa Lodgi, Halaalaa Kelaa, Wanchi Dandi, Gorgora...)
Jan 17, 2024 1998
Addis Ababa Tir 8 /2016 -Horumarinta gobaha dalxiiska dhaqaale ee kala duwan ayaa kaalin mug leh ku leh faa'iidada caalamiga ah ee muwaadiniinta dakhliga kahelaan . Hantida tooska ah iyo tan dadbanba waxaa laga abuuri karaa fursado badan oo ka abuurma dhinacyada kala duwan ee dhaqaalaha. Sannadihii u dambeeyay, Itoobiya waxa ay diiwaangelinaysay isbeddel wax ku ool ah iyada oo ahmiyad gaar ah siinaysa dhismaha dhaqaale kala duwan. Sannad maaliyadeedka 2015-ka ee dhammaaday, waxa ay diiwaangelisay kobaca dhaqaalaha boqolkiiba 6.4. Warbixinta Bangiga Adduunka ayaa muujisay in kobaca Itoobiya ee 2023 uu ka dhigay midda koowaad ee Bariga Afrika iyo tan saddexaad ee ka hooseeya Saxaraha. Dhinacyada Beeraha, Warshadaha, Macdanta iyo Dalxiiska ayaa ah tiirarka hormuudka u ah koboca dhaqaale. Ku darida tan dadaalka lagu dhisayo dhaqaalaha dhijitaalka ah, aragtida dhaqaalaha badan ayaa ah mid wax ku ool ah. Tusaale ahaan, beerta beeralayda ayaa leh saamiga ugu horreeya ee 6.1 boqolkiiba wadarta kobaca qaranka ee la diiwaan geliyey sannadkii hore. Warshadaha boqolkiiba 4.9; Qaybta adeeggu waxay lahayd door muhiim ah oo leh 7.6 boqolkiiba. Kobaca dhaqaalaha ee boqolkiiba 7.5 ayaa la filayaa in la diiwaan geliyo sanad maaliyadeedka 2016ka. Tan, waxaa si weyn loo xusay doorka shaqooyinka laga qabtay kaabayaasha dalxiiska ee sanadihii la soo dhaafay. Itoobiya waxa ay hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan waxbarashada, Sayniska iyo dhaqanka ee UNESCO ka diwaangelisay guud ahaan 16 goobood oo la taaban karo. Dhaxalka diiwaangashan ayaa soo jiita dadka soo booqda gudaha iyo dibadda waxayna si weyn uga qayb qaataan horumarka dalka iyo sarifka lacagaha qalaad. Dalxiiska iyo adeegga oo dhaqan ahaan loogu yeero warshadaha ka caagan qiiqa ayaa ka qayb qaadan doona horumarka dalka iyadoo si toos ah iyo si dadbanba ay uga faa’iidaysan doonaan muwaadiniin badan. Boqolkiiba 7.6 kobaca guud ee qaranka ay Itoobiya gaadhay 2015 waa daliil cad. Xaqiiqda ah in dalxiisku yahay mid ka mid ah shanta tiir ee dhaqaalaha ee qorshaha horumarinta 10-ka sano ayaa si cad u muujinaya fiirada la siiyay qaybta. In si sax ah loo ogaado loona horumariyo hantida dalxiiska ee dalka, xoojinta kaabayaasha dhaqaalaha ee goobaha dalxiiska iyo dhisidda kaabayaal cusub oo badan; Horumarinta goobaha cusub ee dalxiiska ee dalka iyo horumarinta goobaha hadda jira ayaa ka mid ah hawlaha laga fuliyay waaxda dalxiiska ee qorshaha horumarinta. Kordhinta tartanka iyada oo la balaadhinayo nooca iyo qaybaha wax soo saarka dalxiiska, abuurista suuqyo cusub oo dalxiis iyo kordhinta saamiga suuqa iyada oo la fulinayo isku xidhka suuqa oo wax ku ool ah, calaamadaynta iyo kor u qaadista waxqabadyada horumarinta, iyo kordhinta waxtarka qaybta ee dhaqaalaha qaranka iyada oo la taageerayo tiknoolajiyada, cilmi-baarista iyo horumarinta. . Hadafyada ayaa la dejiyay in la kordhiyo tirada adeeg bixiyayaasha dalxiiska ee ka ahaa 1,348 sanad miisaaniyeedka 2012 ilaa 2,696 sanad xisaabeedka 2022, iyo in kor loo qaado heerka qanacsanaanta booqdayaasha 50 boqolkiiba ilaa 75 boqolkiiba. Intaa waxaa dheer, waxaa la qorsheeyay in la horumariyo 59 goob dalxiis oo cusub oo lagu kordhinayo 40 goobood oo hadda jira si loo helo suuqa. Iyadoo la horumarinayo dalxiiska gudaha iyo horumarinta dhaqanka booqashooyinka, hadafku waa in la kordhiyo tirada dadka soo booqda oo ahaa 23.7 milyan sanad misanyeedka 2012 oo la gaarsiiyo 70 milyan sanadka 2022, iyo in la kordhiyo tirada shaqaalaha tababaran ee hoteelada iyo dalxiiska 23 ilaa 59 boqolkiiba. Sidoo kale, waxa la qorsheeyey in la kordhiyo tirada shaqa abuurka ee loo abuurayo muwaadiniinta iyadoo la horumarinayo laguna kordhinayo qaybta 1.64 milyan ee sanad miisaaniyadeedka 2012, lana gaadhsiiyo 5.2 milyan sanad miisaaniyeedka 2022. Hadafka ayaa la qorsheeyay in la kordhiyo tirada dadka soo booqda dalka oo ka ahaa 850,000 ilaa 7.3 milyan isla mar ahaantaana si kor loogu qaado dakhliga ka soo gala dalxiiska. Si loo gaaro yoolkaas, waxaa lagu sameyn doonaa horumarro dhanka habraaca shaqada ah, waxaana qorshuhu uu yahay in la sameeyo machadka maaraynta goobaha iyo kor u qaadista hoteellada iyo xarunta tababarka dalxiiska oo laga dhigo machad. Isla sahankaas, dawladdu waxa ay waddaa meelo badan oo soo jiidasho leh iyo dhismo kaabeyaasha dhaqaalaha ah si loo soo nooleeyo waaxda loona abuuro jawi raaxo leh oo soo booqda. Sannadkii 2011, istaraatijiyadda dalxiiska gudaha waa la dejiyay oo la hawl galiyay. Addis Ababa, oo leh taariikh in ka badan 130 sano, ayaa waday shaqo ay ku ballaarinayso goobta dalxiiska iyada oo loo marayo mashruuca Gebeta Le Sheger. Sida la og yahay "Map for Sheger" waa qorshe 29 bilyan oo birr ah oo lagu horumarinayo dooxoyina webiyada iyo seeraha Addis Ababa. Waxaa xusid mudan in Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed uu bishii miyaziya 2011 diyaariyey barnaamijka “Map For Migration” si dhaqaale loogu soo saaro mashaariicda ka dhigi doona Addis Ababa mid ku habboon dalxiiska magaalooyinka. Waxaan la tilmaami karin in ka badan 200 oo qof, hay’ado iyo hay’ado caalami ah iyo kuwo maxalli ah ayaa ka soo qeyb galay barnaamijka casho sharafta loo soo agaasimay. Mashaariicda lagu fuliyay barnaamijka, waxaa sidoo kale lagu xusay Beerta Enteto, Midnimada iyo Saaxiibtinimada ee laga dhisay Addis Ababa. Waxa la sheegay in mashaariicdani aanay ahayn mid balaadhinta dalxiiska balse ay abuureen fursado shaqo oo badan, isla markaana ay wax weyn ka tartay kor u kaca dhaqaalaha adeegyada iyo wax ka bedelka bilicda magaalada. Sannadkii 2013-kii, Mashruuca Gegeta Le Sheger waxa uu u koray Shaxda Dalka waxaana la fuliyay mashaariic kala duwan. Mashaariicda Gorgora, Wonchi-Dandina Koisha ayaa qayb ka ah mashruuca Gebeta Le Egar, kaas oo wax badan u abuuri doona Itoobiya oo ah mulkiilaha dalxiiska badan. Gorgora Gorgora waa magaalo qurux badan oo ku taal banka harada Tana oo masaafo dhan 61.4 km u jirta magaalada qadiimiga ah ee Gonder. Waxa caddaymo muujinaya in Imbaraadoor Susnyos uu caasimaddiisii ka raray Guzara una guuray Gorgora sannadkii 1604tii. Kaniisadaha ku xeeran, kaniisadaha, burburka daaraha boqortooyadu iyo dhirta doogga ah ayaa caddayn u ah in magaaladu ay taariikhda ku duugan tahay. Haddi ay ahaan lahayd hilmaan ama feejignaan la'aan, Gorgora waxa ay ku hoos jirtay cidhiidhiga da'da. Si kastaba ha ahaatee, mashruuca Jaantuska Qaranka oo uu daah-furay Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, ayaa arrinkaas wax ka beddelay oo la soo baxay sarakicidda Gorgora. Kaabayaal dalxiis ayaa loo dhisayaa, kaas oo dib u cusbooneysiin doona taariikhdiisa, magaciisana ku rinjinaya midabyo dhalaalaya. Shacabka magaalada ayaa bilaabay in ay isku amaanaan “Gorgora – Aroosadii waagii Alle”, iyagoo u maleynaya in arrin cajiib ah ay ku timid, taas oo laga jawaabay niyad jabkii ay mudada dheer ku jireen. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed ayaa mar uu ka hadlayay mashruucan ku sheegay in mashruuca Gorgora uu ku jiro taariikhdii hore ee Itoobiya, fursadaha maanta jira iyo riyada berrito. Sheekadan, fursada iyo riyadu waxay ku dhowdahay inay rumoobaan; Sababtoo ah mashruuca Gorgora ayaa gabagabo ku dhow. Harta wanchii Harada Wonchi waa muuqaal kale oo ifaya oo Itoobiya ah. Waxay ku taal meel 150 kiiloomitir u jirta Addis Ababa ee Degmada Wonchi, Soonka Koonfur Galbeed Showa ee Gobolka Oromia, waa meesha ugu quruxda badan ee dabiiciga ah. Wonchi waa haro iyo il kulul oo jooggeedu yahay 3,380 mitir, aagguna wuxuu hoy u yahay kaymo, shimbiro naadir ah, iyo keniisadda caanka ah ee St. Kirk waxay ku taal jasiiradda harada. Mid ka mid ah harooyinka uu sameeyay Folkaanaha, harada Wonchi ee quustay ayaa ka mid ah mashaariicda ay dowladdu u qorsheysay dalka. Waxaa lagu naaneysaa "Switzerland of Africa" ee booqdayaasha, Wenchi Lake waxay hoy u tahay kaymo dabiici ah, ilo kulul iyo biyo-dhacyo, iyo sidoo kale wax soo saarka malabka ee caanka ah. Ka dib muuqaalka soo jiidashada leh ee aagga. Harada Wonchi waxaa loo doortay tuulada dalxiiska ugu wanaagsan shirkii 24-aad ee Ururka Dalxiiska Adduunka ee lagu qabtay Madrid, Spain sanadka 2021. Tuuladan quruxda badan ee loo dalxiis tago oo ku taalla meel aan ka fogayn caasimadda Addis Ababa, ayaan helin dareenkii ay mudnayd. Hadda, fursadda uu abuuray mashruuca Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy ee Gegeta Le Heger, waxay u beddeshay kheyraadkii dabiiciga ahaa iyo bilicda harada Dandi iyo nawaaxigeeda faa’iidooyin dhaqaale. Kooisha Koisha Eco- Dalxiiska waa haro macmal ah oo uu sameeyay biyo xireen weyn oo koronto oo ku yaal wabiga Omo. Waxay ku taalaa aagga Dauro ee Ismaamulka Koonfur Galbeed Itoobiya, waxaana laga furay goob loo dalxiis tago oo lagu magacaabo Halala Kela oo lagu magacaabo Kooisha. Deegaanka Daurona Contan waa mashruuc weyn oo heer qaran ah oo isku dhafan kheyraadka dabiiciga ah iyo kuwa bani-aadmiga. Mashruucan ayaa isku xiri doona xarunta koronto oo Gibe-3 ah, harada dabiiciga ah ee Dauro King Kao Halala, Beerta Qaranka ee Chobera Churchura ilaa Koisha iyo kaabayaasha kala duwan ayaa laga dhisay beerta. Dalxiiska Halala Kela sidoo kale waa fursad weyn oo lagu booqdo goob dalxiis oo suurtagal ah oo ku taal aagga. Mashruuca Koisha ayaa mar uu yiri Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, wuxuu daliil u yahay in Itoobiya ay sii wadi doonto horumarka dhanka barwaaqada mustaqbalka iyadoo la dardargelinayo horumarkeeda. Shaxda jiilka xiga. . . Waxa aan joogsanayn mashaariicda horumarineed ee dalka loo qabtay ee loo samaynayo shaxda dawladnimo iyo shaxda dalka iyadoo la dhamaystirayo wakhtiga iyo miisaaniyada loo qorsheeyay si ay kaalintooda uga qaataan horumarinta dhaqaalaha dalka. . Waxay ku bilaabantay shaxda waddan, waxay ku kortay shaxda waddan, waxayna u gudbi doontaa jiilba jiil. Horumarinta iyo horumarinta meelaha quruxda badan ee la ilaaway ama aan indhaha laga qarsanin, waxay dawladu ka tagaysaa raad kale oo aanay taariikhdu hilmaami doonin, si ay u ilaashato, uguna gudbiso jiilka danbe. Mashruuca "Be Gebeta Le Atorim" ayaa sidoo kale la fuliyay si loo horumariyo siddeed goobood oo dalxiis oo kale oo dalka oo dhan ah. Mashaariicdan ayaa laga dhisi doonaa Gera Alta oo ka tirsan degaanka Tigray, Jimma oo ka tirsan degaanka Oromia, Harada Arba Moshan ee degaanka Axmaarada, Beerta Palm ee degaanka Canfarta iyo magaalada Jigjiga ee ismaamulka Soomaalida. Marka mashaariicda mustaqbalka Jiilka la dhammeeyo, waxay kaalin mug leh ka qaadan doonaan abuurista deegaan qurux badan oo dalxiiska deegaanka ah iyagoo beddelaya muuqaalka agagaarka deegaanka. Waxay sidoo kale si cad u xaqiijinayaan in aragtida dhaqaale ee dhinacyada badan ay tahay mid sax ah oo isku xiran. Guud ahaan hawlaha horumarineed ee baaxadda leh ee laga fulinayo heer qaran ayaa ah kuwo muhiim u ah horumarinta dhaqaalaha qaranka. Way fiicantahay in la caawiyo mashaariicda waaweyn ee la bilaabay si loo xaqiijiyo dadaalka Itoobiya si ay u noqdaan calaamad muujinaysa barwaaqada Afrika.
Falanqayn
Itoobiya waa aasaasihii ururrada caalamiga ah iyo hay’adaha diblomaasiyada ee dhinacyada badan leh – Madaxweyne Sahlework Zewde
Jan 12, 2024 1879
Addis Ababa; Tir 3/2016 (ENA): Itoobiya waxay kamid tahay waddan saxiixay heshisy iyo axdiyo badan oo diblomaasiyadeed oo dhinacyo badan leh, aasaasaha hay'adaha iyo hay'adaha caalamiga ah. “Diblamaasiyadayada waa Danteena Qaran” waa halkudhig logumagac daray munaasibada todobaadka ee Deblomaasyada dalka . Laga soo bilaabo caasimada Afrika ilaa heer caalami, waxaa si habsami leh uga socda barnaamijka furitaanka todobaadka dublamaasiyada Itoobiya. Ugu horeyn waxa ka hadashay furitaanka munaasibada Madaxweyne Sahlework Zewde oo sheegtay in diblumaasiyadda Itoobiya ay soo martay marxalado kala duwan. Waxa kale oo ay sheegtay in Itoobiya ay leedahay taariikh dheer oo dastuuri ah, isla markaana ay xornimadeeda ilaalinaysay qarniyo badan, isla markaana ay tahay aasaasaha hay’ado iyo ururo badan oo caalami ah. Waxna ay tilmaamay in siyaasadda arrimaha dibadda ee dalalku ay tahay mid loga danleyah in lagu muujiyo dadalka u dalku somaray , waxayna sheegay in carwo bandhiggaka dublamaasiyadeed uu muujinayo sida ay Itoobiya u faca weyn tahay. Madax wayne Slwarqi Zade sheegay in madaxda iyo dublamaasiyiinta ay dadaal dheer u galeen sidii loo ilaalin lahaa danta qaranka Itoobiya iyo sharafta qaranka. Waxa ay intaa kusodartay in guulo dublamaasiyadeed oo ay Itoobiya ka faa’iidaysteen sannadihii la soo dhaafay, wuxuuna sheegay in si bari wanaag loo sameeyo ay tahay in la iska kaashado sidii loo xallin lahaa dhibaatooyinka nala soo wajahay. Sida uu sheegay ra’iisul wasaare ku xigeenka ahna wasiirka arrimaha dibadda mudane Demeke Mekonon, bandhiggan dublamaasiyadeed waxaa loogu talagalay in lagu xuso taariikhda diblumaasiyadeed ee Itoobiya, lagana sheekeeyo waxa hadda jira, laguna tilmaamo jihada mustaqbalka. Wuxuu sheegay in taariikhda dheer ee diblumaasiyadda Itoobiya ay muhiim u tahay in la ilaaliyo danaha qarankeena. Wuxuu sheegay in sida aan taariikhda ka baranay ay jiraan waxyaabo dalkeena ka jira oo aan si wanaagsan aan u ilaashano. Mudane Demeke ayaa sheegay in Itoobiya ay tahay dal awood leh oo shacab ay kunoolyihin leh, wuxuuna sheegay in midnimadeena gudaha ay tahay inaynu sii xoojino ugan hortagno cadaadiska caalamiga ah.
Warbixino Gaar Ah
Degaanada hela xilliga robka guga ayaa heli doona 11ka maalmood ee soo socda roob fudud iyo mid dhexdhexaad ah - Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya
Mar 22, 2024 2021
Addis Ababa; magaabid 12/2016 (ENA): Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya ayaa shaaca ka qaaday in 11-ka maalmood ee soo socda inta badan dhulalka hela robka diraacda ay heli doonaan roobab fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah. Qoraal ay haayada saadaasha hawada Itoobiya u sodirtay ENA oo ku saabsan saadaasha 11 maalmood ee soo socdainlafilaayo in ay da’aan roobab fudud ama dhexdhexaad ah. Gobalda lafilaayo in ay robabkani kad’aan waxa kamid ah degaanka herarida , Galbeedka iyo Bariga Hararge iyo Diredawa . Sidokale melha lafilaayo in u roob fiican kada’o ee Degaanka Soomaalida, waxa kamid ah deegaanada Daawa, Liibaan, Afdheer, Erer iyo Negob. roobab fudud iyo kuwo culus ee ka da'aya qaybo kala duwan ee Itoobiya ah ayaawaxa u waxtar u leyahay calafka xoolha iyo helida biyaha la cabbo,gaarahaana goobaha ay kunoolyihiin xoolo-dhaqatada iyo xoolo-dhaqata beralayda .
Golaha Wasiirada ayaa dib u eegis ku sameeyay waxqabadka rubuci labaad ee shaqada ee sanadka 2016-ka
Mar 5, 2024 1753
Addis Ababa;yakaatiit 26/2016 (ENA): Golaha Wasiirada oo uu shir gudoominaayo Ra’iisal Wasaare Abiy Axmed (Dr.), ayaa bilaabay qiimaynta waxqabadka rubuci labaad ee sanadkan 2016-ka. Xogta aan ka helnay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegeysa in dib u eegista lagu bilaabay afarta waaxood ee kala ah maamulka , cadaalada, bulshada iyo dhaqaalaha. Waxaa hubaal ah in Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) uu horay u bilaabay kulamo qiimeyn ah oo lagu lagu eegaayo dhaqanka waxqabad ee hay’adaha dowladda.
munaasibad aroos oo ay kasoqayb qaaten kun lamaana ah ayaa laguqabtay magaalada Addis Ababa.
Jan 16, 2024 1818
Addis Ababa, Tir 7, 2016 (ENA) 2016 -Kun guur Cruus lamaana ah oo ka kala yimid gobolada dalka Itoobiya ayaa waxaa lagu soo bandhigay heeso dhaqameed iyo bandhigyo kala duwan, waxaana lagu qabtay hoolka Millennium Hall iyo fagaaraha bi cook. Wasiirka dhaqanka iyo isboortiga Kejela Merdasa oo khudbad ka jeediyay xafladda ayaa sheegtay in guurka kun uu yahay madal kor u qaadaysa guurka, kaasoo ah aasaaska ugu weyn ee bulshada, isla markaana muujisa qiimaha dhaqanka. Waxa kale oo uu xusay in kun caruus meel ay isku guursadaan oo keliya, balse ay soo saaraan dhaqanka deegaan kasta, isla markaana ay abuuraan fursad ay isku bartaan. Warkan oo aan kahelay FBC Waxa tilmaamay in ay wasaarada dhaqanka iyo isbortigu ka shaqeyn doonoto sidii loo abuuri lahaa hanaan lagu aqal galiyo lamaanaha taasi oo muujineysa guud ahaan hanaanka guurka.
Inbadan la arkay
Xafiiska Waxbarashada DDS ayaa shaaciyay natiijada imtixaanka fasallada 8aad iyo 6aad ee la qaaday bishii sane 2016-ka T.I.
Aug 26, 2024 2918
Addis Ababa, Naaf/Nahaase, 17/2016T.I.(ENA): Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Waxbarashada DDS Mudane Guuleed Axmed oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in imtixaanka fasalka 8aad ay u fadhiisteen arday dhan 34,073 ayna gudbeen arday dhan 19,977 kana dhigan 50.8% halka ay fasalka 6aad u fadhiisteen 28,483 arday waxaana gudbay arday dhan 22,828 taasi oo ka dhigan 80.1% ardayda baahiyaha gaarka qabta ayaa iyagu ku baasay dhibco ka hooseeya ka loo qabtay ardayda kale. Shahaadooyinka fasallada 8aad iyo 6aad ayaa sanadkan ka duwan kuwii hore, wasiir kuxigeenka ayaana sheegay in ay casriyeeyeen, ayna adag tahay in la been abuuro.
, Nigeria iyo Angola ayaa u gudbka taranka Koobka Qaramada Afrika ee 34-aad ee wareega 4 koox caawa utartamidoona
Feb 2, 2024 2084
Addis Ababa; Tir 24/2016 (SNN):-Kulanka 34-aad ee Koobka kubada cagta ee Qaramada Afrika, ayaa lafilaya koxda Najeerya ku sobaxdo warega 4 koxood ee utartamidoona kobka qaranka ee Afirika. Koobka qaramada Afrika oo ah kii 34-aad oo ay martigelinayso Côte d'Ivoire ayaa caawa dib ubilaabmidoona kaddib labo maalmood oo fasax ah. Nigeria iyo Angola ayaa ciyaari doona kulankooda sideed dhamaadka caawa saacadu marka ay tahay 2 pm ee fidnimo waa markii ugu horreysay oo ay Nigeria iyo Angola ku kulmaan koobka qaramada ee Afrika. Ciyaarta kale ee wareega 8da waxa ay dhexmari doontaa Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo iyo Guinea garoonka Alisan Otara 5 saco ee caawa.
Itoobiya ayaa kaalinta labaad gashay tartanka ciyaaraha fudud ee wadamada Afrika.
Feb 26, 2024 2064
Addis Ababa; Yakaatiiti 17/2016 (ENA): Waxaa maanta magaalada Hammam ee dalka Tunisia lagu sogabagabeyay tartankii 6-aad ee ciyaaraha fudud ee wadamada Afrika. 11 wadan oo ay ku jirto Itoobiya ayaa ka qayb galay tartanka. Dalka Itoobiya waxa ugaga qaybgalay 28 ciyaartoyin oo ukala tartamaayay 6 km ee haweenka da'da yar, 8 km ragga da'da yar, 10 km oo loogu talagalay haweenka iyo ragga waaweyn iyo kuwa isku dhafan. Sida xogta aan kuhelayno Xidhiidhka Ciyaaraha Fudud waxa ay ityoobya gashay kaalinta 2-aad ee tartanka iyada oo haysatay laba Biladood oo Dahab ah,Shan Qalin ah iyo Saddex Maar ah oo Shakhsi iyo Kooxba ah. Kenya ayaa kaalinta koowaad gashay.
Degaanada hela xilliga robka guga ayaa heli doona 11ka maalmood ee soo socda roob fudud iyo mid dhexdhexaad ah - Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya
Mar 22, 2024 2021
Addis Ababa; magaabid 12/2016 (ENA): Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya ayaa shaaca ka qaaday in 11-ka maalmood ee soo socda inta badan dhulalka hela robka diraacda ay heli doonaan roobab fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah. Qoraal ay haayada saadaasha hawada Itoobiya u sodirtay ENA oo ku saabsan saadaasha 11 maalmood ee soo socdainlafilaayo in ay da’aan roobab fudud ama dhexdhexaad ah. Gobalda lafilaayo in ay robabkani kad’aan waxa kamid ah degaanka herarida , Galbeedka iyo Bariga Hararge iyo Diredawa . Sidokale melha lafilaayo in u roob fiican kada’o ee Degaanka Soomaalida, waxa kamid ah deegaanada Daawa, Liibaan, Afdheer, Erer iyo Negob. roobab fudud iyo kuwo culus ee ka da'aya qaybo kala duwan ee Itoobiya ah ayaawaxa u waxtar u leyahay calafka xoolha iyo helida biyaha la cabbo,gaarahaana goobaha ay kunoolyihiin xoolo-dhaqatada iyo xoolo-dhaqata beralayda .
Iilaha dhaqaalaha kala duwan ee dalxiiska (Koyisha Chabera Chur churaa Maroodiga Danaa Lodgi, Halaalaa Kelaa, Wanchi Dandi, Gorgora...)
Jan 17, 2024 1998
Addis Ababa Tir 8 /2016 -Horumarinta gobaha dalxiiska dhaqaale ee kala duwan ayaa kaalin mug leh ku leh faa'iidada caalamiga ah ee muwaadiniinta dakhliga kahelaan . Hantida tooska ah iyo tan dadbanba waxaa laga abuuri karaa fursado badan oo ka abuurma dhinacyada kala duwan ee dhaqaalaha. Sannadihii u dambeeyay, Itoobiya waxa ay diiwaangelinaysay isbeddel wax ku ool ah iyada oo ahmiyad gaar ah siinaysa dhismaha dhaqaale kala duwan. Sannad maaliyadeedka 2015-ka ee dhammaaday, waxa ay diiwaangelisay kobaca dhaqaalaha boqolkiiba 6.4. Warbixinta Bangiga Adduunka ayaa muujisay in kobaca Itoobiya ee 2023 uu ka dhigay midda koowaad ee Bariga Afrika iyo tan saddexaad ee ka hooseeya Saxaraha. Dhinacyada Beeraha, Warshadaha, Macdanta iyo Dalxiiska ayaa ah tiirarka hormuudka u ah koboca dhaqaale. Ku darida tan dadaalka lagu dhisayo dhaqaalaha dhijitaalka ah, aragtida dhaqaalaha badan ayaa ah mid wax ku ool ah. Tusaale ahaan, beerta beeralayda ayaa leh saamiga ugu horreeya ee 6.1 boqolkiiba wadarta kobaca qaranka ee la diiwaan geliyey sannadkii hore. Warshadaha boqolkiiba 4.9; Qaybta adeeggu waxay lahayd door muhiim ah oo leh 7.6 boqolkiiba. Kobaca dhaqaalaha ee boqolkiiba 7.5 ayaa la filayaa in la diiwaan geliyo sanad maaliyadeedka 2016ka. Tan, waxaa si weyn loo xusay doorka shaqooyinka laga qabtay kaabayaasha dalxiiska ee sanadihii la soo dhaafay. Itoobiya waxa ay hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan waxbarashada, Sayniska iyo dhaqanka ee UNESCO ka diwaangelisay guud ahaan 16 goobood oo la taaban karo. Dhaxalka diiwaangashan ayaa soo jiita dadka soo booqda gudaha iyo dibadda waxayna si weyn uga qayb qaataan horumarka dalka iyo sarifka lacagaha qalaad. Dalxiiska iyo adeegga oo dhaqan ahaan loogu yeero warshadaha ka caagan qiiqa ayaa ka qayb qaadan doona horumarka dalka iyadoo si toos ah iyo si dadbanba ay uga faa’iidaysan doonaan muwaadiniin badan. Boqolkiiba 7.6 kobaca guud ee qaranka ay Itoobiya gaadhay 2015 waa daliil cad. Xaqiiqda ah in dalxiisku yahay mid ka mid ah shanta tiir ee dhaqaalaha ee qorshaha horumarinta 10-ka sano ayaa si cad u muujinaya fiirada la siiyay qaybta. In si sax ah loo ogaado loona horumariyo hantida dalxiiska ee dalka, xoojinta kaabayaasha dhaqaalaha ee goobaha dalxiiska iyo dhisidda kaabayaal cusub oo badan; Horumarinta goobaha cusub ee dalxiiska ee dalka iyo horumarinta goobaha hadda jira ayaa ka mid ah hawlaha laga fuliyay waaxda dalxiiska ee qorshaha horumarinta. Kordhinta tartanka iyada oo la balaadhinayo nooca iyo qaybaha wax soo saarka dalxiiska, abuurista suuqyo cusub oo dalxiis iyo kordhinta saamiga suuqa iyada oo la fulinayo isku xidhka suuqa oo wax ku ool ah, calaamadaynta iyo kor u qaadista waxqabadyada horumarinta, iyo kordhinta waxtarka qaybta ee dhaqaalaha qaranka iyada oo la taageerayo tiknoolajiyada, cilmi-baarista iyo horumarinta. . Hadafyada ayaa la dejiyay in la kordhiyo tirada adeeg bixiyayaasha dalxiiska ee ka ahaa 1,348 sanad miisaaniyeedka 2012 ilaa 2,696 sanad xisaabeedka 2022, iyo in kor loo qaado heerka qanacsanaanta booqdayaasha 50 boqolkiiba ilaa 75 boqolkiiba. Intaa waxaa dheer, waxaa la qorsheeyay in la horumariyo 59 goob dalxiis oo cusub oo lagu kordhinayo 40 goobood oo hadda jira si loo helo suuqa. Iyadoo la horumarinayo dalxiiska gudaha iyo horumarinta dhaqanka booqashooyinka, hadafku waa in la kordhiyo tirada dadka soo booqda oo ahaa 23.7 milyan sanad misanyeedka 2012 oo la gaarsiiyo 70 milyan sanadka 2022, iyo in la kordhiyo tirada shaqaalaha tababaran ee hoteelada iyo dalxiiska 23 ilaa 59 boqolkiiba. Sidoo kale, waxa la qorsheeyey in la kordhiyo tirada shaqa abuurka ee loo abuurayo muwaadiniinta iyadoo la horumarinayo laguna kordhinayo qaybta 1.64 milyan ee sanad miisaaniyadeedka 2012, lana gaadhsiiyo 5.2 milyan sanad miisaaniyeedka 2022. Hadafka ayaa la qorsheeyay in la kordhiyo tirada dadka soo booqda dalka oo ka ahaa 850,000 ilaa 7.3 milyan isla mar ahaantaana si kor loogu qaado dakhliga ka soo gala dalxiiska. Si loo gaaro yoolkaas, waxaa lagu sameyn doonaa horumarro dhanka habraaca shaqada ah, waxaana qorshuhu uu yahay in la sameeyo machadka maaraynta goobaha iyo kor u qaadista hoteellada iyo xarunta tababarka dalxiiska oo laga dhigo machad. Isla sahankaas, dawladdu waxa ay waddaa meelo badan oo soo jiidasho leh iyo dhismo kaabeyaasha dhaqaalaha ah si loo soo nooleeyo waaxda loona abuuro jawi raaxo leh oo soo booqda. Sannadkii 2011, istaraatijiyadda dalxiiska gudaha waa la dejiyay oo la hawl galiyay. Addis Ababa, oo leh taariikh in ka badan 130 sano, ayaa waday shaqo ay ku ballaarinayso goobta dalxiiska iyada oo loo marayo mashruuca Gebeta Le Sheger. Sida la og yahay "Map for Sheger" waa qorshe 29 bilyan oo birr ah oo lagu horumarinayo dooxoyina webiyada iyo seeraha Addis Ababa. Waxaa xusid mudan in Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed uu bishii miyaziya 2011 diyaariyey barnaamijka “Map For Migration” si dhaqaale loogu soo saaro mashaariicda ka dhigi doona Addis Ababa mid ku habboon dalxiiska magaalooyinka. Waxaan la tilmaami karin in ka badan 200 oo qof, hay’ado iyo hay’ado caalami ah iyo kuwo maxalli ah ayaa ka soo qeyb galay barnaamijka casho sharafta loo soo agaasimay. Mashaariicda lagu fuliyay barnaamijka, waxaa sidoo kale lagu xusay Beerta Enteto, Midnimada iyo Saaxiibtinimada ee laga dhisay Addis Ababa. Waxa la sheegay in mashaariicdani aanay ahayn mid balaadhinta dalxiiska balse ay abuureen fursado shaqo oo badan, isla markaana ay wax weyn ka tartay kor u kaca dhaqaalaha adeegyada iyo wax ka bedelka bilicda magaalada. Sannadkii 2013-kii, Mashruuca Gegeta Le Sheger waxa uu u koray Shaxda Dalka waxaana la fuliyay mashaariic kala duwan. Mashaariicda Gorgora, Wonchi-Dandina Koisha ayaa qayb ka ah mashruuca Gebeta Le Egar, kaas oo wax badan u abuuri doona Itoobiya oo ah mulkiilaha dalxiiska badan. Gorgora Gorgora waa magaalo qurux badan oo ku taal banka harada Tana oo masaafo dhan 61.4 km u jirta magaalada qadiimiga ah ee Gonder. Waxa caddaymo muujinaya in Imbaraadoor Susnyos uu caasimaddiisii ka raray Guzara una guuray Gorgora sannadkii 1604tii. Kaniisadaha ku xeeran, kaniisadaha, burburka daaraha boqortooyadu iyo dhirta doogga ah ayaa caddayn u ah in magaaladu ay taariikhda ku duugan tahay. Haddi ay ahaan lahayd hilmaan ama feejignaan la'aan, Gorgora waxa ay ku hoos jirtay cidhiidhiga da'da. Si kastaba ha ahaatee, mashruuca Jaantuska Qaranka oo uu daah-furay Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, ayaa arrinkaas wax ka beddelay oo la soo baxay sarakicidda Gorgora. Kaabayaal dalxiis ayaa loo dhisayaa, kaas oo dib u cusbooneysiin doona taariikhdiisa, magaciisana ku rinjinaya midabyo dhalaalaya. Shacabka magaalada ayaa bilaabay in ay isku amaanaan “Gorgora – Aroosadii waagii Alle”, iyagoo u maleynaya in arrin cajiib ah ay ku timid, taas oo laga jawaabay niyad jabkii ay mudada dheer ku jireen. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed ayaa mar uu ka hadlayay mashruucan ku sheegay in mashruuca Gorgora uu ku jiro taariikhdii hore ee Itoobiya, fursadaha maanta jira iyo riyada berrito. Sheekadan, fursada iyo riyadu waxay ku dhowdahay inay rumoobaan; Sababtoo ah mashruuca Gorgora ayaa gabagabo ku dhow. Harta wanchii Harada Wonchi waa muuqaal kale oo ifaya oo Itoobiya ah. Waxay ku taal meel 150 kiiloomitir u jirta Addis Ababa ee Degmada Wonchi, Soonka Koonfur Galbeed Showa ee Gobolka Oromia, waa meesha ugu quruxda badan ee dabiiciga ah. Wonchi waa haro iyo il kulul oo jooggeedu yahay 3,380 mitir, aagguna wuxuu hoy u yahay kaymo, shimbiro naadir ah, iyo keniisadda caanka ah ee St. Kirk waxay ku taal jasiiradda harada. Mid ka mid ah harooyinka uu sameeyay Folkaanaha, harada Wonchi ee quustay ayaa ka mid ah mashaariicda ay dowladdu u qorsheysay dalka. Waxaa lagu naaneysaa "Switzerland of Africa" ee booqdayaasha, Wenchi Lake waxay hoy u tahay kaymo dabiici ah, ilo kulul iyo biyo-dhacyo, iyo sidoo kale wax soo saarka malabka ee caanka ah. Ka dib muuqaalka soo jiidashada leh ee aagga. Harada Wonchi waxaa loo doortay tuulada dalxiiska ugu wanaagsan shirkii 24-aad ee Ururka Dalxiiska Adduunka ee lagu qabtay Madrid, Spain sanadka 2021. Tuuladan quruxda badan ee loo dalxiis tago oo ku taalla meel aan ka fogayn caasimadda Addis Ababa, ayaan helin dareenkii ay mudnayd. Hadda, fursadda uu abuuray mashruuca Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy ee Gegeta Le Heger, waxay u beddeshay kheyraadkii dabiiciga ahaa iyo bilicda harada Dandi iyo nawaaxigeeda faa’iidooyin dhaqaale. Kooisha Koisha Eco- Dalxiiska waa haro macmal ah oo uu sameeyay biyo xireen weyn oo koronto oo ku yaal wabiga Omo. Waxay ku taalaa aagga Dauro ee Ismaamulka Koonfur Galbeed Itoobiya, waxaana laga furay goob loo dalxiis tago oo lagu magacaabo Halala Kela oo lagu magacaabo Kooisha. Deegaanka Daurona Contan waa mashruuc weyn oo heer qaran ah oo isku dhafan kheyraadka dabiiciga ah iyo kuwa bani-aadmiga. Mashruucan ayaa isku xiri doona xarunta koronto oo Gibe-3 ah, harada dabiiciga ah ee Dauro King Kao Halala, Beerta Qaranka ee Chobera Churchura ilaa Koisha iyo kaabayaasha kala duwan ayaa laga dhisay beerta. Dalxiiska Halala Kela sidoo kale waa fursad weyn oo lagu booqdo goob dalxiis oo suurtagal ah oo ku taal aagga. Mashruuca Koisha ayaa mar uu yiri Ra’iisul Wasaare Dr. Abiy Axmed, wuxuu daliil u yahay in Itoobiya ay sii wadi doonto horumarka dhanka barwaaqada mustaqbalka iyadoo la dardargelinayo horumarkeeda. Shaxda jiilka xiga. . . Waxa aan joogsanayn mashaariicda horumarineed ee dalka loo qabtay ee loo samaynayo shaxda dawladnimo iyo shaxda dalka iyadoo la dhamaystirayo wakhtiga iyo miisaaniyada loo qorsheeyay si ay kaalintooda uga qaataan horumarinta dhaqaalaha dalka. . Waxay ku bilaabantay shaxda waddan, waxay ku kortay shaxda waddan, waxayna u gudbi doontaa jiilba jiil. Horumarinta iyo horumarinta meelaha quruxda badan ee la ilaaway ama aan indhaha laga qarsanin, waxay dawladu ka tagaysaa raad kale oo aanay taariikhdu hilmaami doonin, si ay u ilaashato, uguna gudbiso jiilka danbe. Mashruuca "Be Gebeta Le Atorim" ayaa sidoo kale la fuliyay si loo horumariyo siddeed goobood oo dalxiis oo kale oo dalka oo dhan ah. Mashaariicdan ayaa laga dhisi doonaa Gera Alta oo ka tirsan degaanka Tigray, Jimma oo ka tirsan degaanka Oromia, Harada Arba Moshan ee degaanka Axmaarada, Beerta Palm ee degaanka Canfarta iyo magaalada Jigjiga ee ismaamulka Soomaalida. Marka mashaariicda mustaqbalka Jiilka la dhammeeyo, waxay kaalin mug leh ka qaadan doonaan abuurista deegaan qurux badan oo dalxiiska deegaanka ah iyagoo beddelaya muuqaalka agagaarka deegaanka. Waxay sidoo kale si cad u xaqiijinayaan in aragtida dhaqaale ee dhinacyada badan ay tahay mid sax ah oo isku xiran. Guud ahaan hawlaha horumarineed ee baaxadda leh ee laga fulinayo heer qaran ayaa ah kuwo muhiim u ah horumarinta dhaqaalaha qaranka. Way fiicantahay in la caawiyo mashaariicda waaweyn ee la bilaabay si loo xaqiijiyo dadaalka Itoobiya si ay u noqdaan calaamad muujinaysa barwaaqada Afrika.
Inbadan la arkay
Xafiiska Waxbarashada DDS ayaa shaaciyay natiijada imtixaanka fasallada 8aad iyo 6aad ee la qaaday bishii sane 2016-ka T.I.
Aug 26, 2024 2918
Addis Ababa, Naaf/Nahaase, 17/2016T.I.(ENA): Kuxigeenka Madaxa Xafiiska Waxbarashada DDS Mudane Guuleed Axmed oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in imtixaanka fasalka 8aad ay u fadhiisteen arday dhan 34,073 ayna gudbeen arday dhan 19,977 kana dhigan 50.8% halka ay fasalka 6aad u fadhiisteen 28,483 arday waxaana gudbay arday dhan 22,828 taasi oo ka dhigan 80.1% ardayda baahiyaha gaarka qabta ayaa iyagu ku baasay dhibco ka hooseeya ka loo qabtay ardayda kale. Shahaadooyinka fasallada 8aad iyo 6aad ayaa sanadkan ka duwan kuwii hore, wasiir kuxigeenka ayaana sheegay in ay casriyeeyeen, ayna adag tahay in la been abuuro.
, Nigeria iyo Angola ayaa u gudbka taranka Koobka Qaramada Afrika ee 34-aad ee wareega 4 koox caawa utartamidoona
Feb 2, 2024 2084
Addis Ababa; Tir 24/2016 (SNN):-Kulanka 34-aad ee Koobka kubada cagta ee Qaramada Afrika, ayaa lafilaya koxda Najeerya ku sobaxdo warega 4 koxood ee utartamidoona kobka qaranka ee Afirika. Koobka qaramada Afrika oo ah kii 34-aad oo ay martigelinayso Côte d'Ivoire ayaa caawa dib ubilaabmidoona kaddib labo maalmood oo fasax ah. Nigeria iyo Angola ayaa ciyaari doona kulankooda sideed dhamaadka caawa saacadu marka ay tahay 2 pm ee fidnimo waa markii ugu horreysay oo ay Nigeria iyo Angola ku kulmaan koobka qaramada ee Afrika. Ciyaarta kale ee wareega 8da waxa ay dhexmari doontaa Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo iyo Guinea garoonka Alisan Otara 5 saco ee caawa.
Itoobiya ayaa kaalinta labaad gashay tartanka ciyaaraha fudud ee wadamada Afrika.
Feb 26, 2024 2064
Addis Ababa; Yakaatiiti 17/2016 (ENA): Waxaa maanta magaalada Hammam ee dalka Tunisia lagu sogabagabeyay tartankii 6-aad ee ciyaaraha fudud ee wadamada Afrika. 11 wadan oo ay ku jirto Itoobiya ayaa ka qayb galay tartanka. Dalka Itoobiya waxa ugaga qaybgalay 28 ciyaartoyin oo ukala tartamaayay 6 km ee haweenka da'da yar, 8 km ragga da'da yar, 10 km oo loogu talagalay haweenka iyo ragga waaweyn iyo kuwa isku dhafan. Sida xogta aan kuhelayno Xidhiidhka Ciyaaraha Fudud waxa ay ityoobya gashay kaalinta 2-aad ee tartanka iyada oo haysatay laba Biladood oo Dahab ah,Shan Qalin ah iyo Saddex Maar ah oo Shakhsi iyo Kooxba ah. Kenya ayaa kaalinta koowaad gashay.
Degaanada hela xilliga robka guga ayaa heli doona 11ka maalmood ee soo socda roob fudud iyo mid dhexdhexaad ah - Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya
Mar 22, 2024 2021
Addis Ababa; magaabid 12/2016 (ENA): Haayada Saadaasha Hawada Itoobiya ayaa shaaca ka qaaday in 11-ka maalmood ee soo socda inta badan dhulalka hela robka diraacda ay heli doonaan roobab fudud iyo kuwo dhexdhexaad ah. Qoraal ay haayada saadaasha hawada Itoobiya u sodirtay ENA oo ku saabsan saadaasha 11 maalmood ee soo socdainlafilaayo in ay da’aan roobab fudud ama dhexdhexaad ah. Gobalda lafilaayo in ay robabkani kad’aan waxa kamid ah degaanka herarida , Galbeedka iyo Bariga Hararge iyo Diredawa . Sidokale melha lafilaayo in u roob fiican kada’o ee Degaanka Soomaalida, waxa kamid ah deegaanada Daawa, Liibaan, Afdheer, Erer iyo Negob. roobab fudud iyo kuwo culus ee ka da'aya qaybo kala duwan ee Itoobiya ah ayaawaxa u waxtar u leyahay calafka xoolha iyo helida biyaha la cabbo,gaarahaana goobaha ay kunoolyihiin xoolo-dhaqatada iyo xoolo-dhaqata beralayda .
Qodobada Tilmaamaha