Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 05/2017T.I.(ENA): Dawladda ayaa ku hawlan inay dardargeliso siyaasadda iyo nidaamka si sharciga looga dhigo nidaamka maaraynta lacagaha qalaad. Guddoomiyaha Bangiga Qaran ee Itoobiya, Maamo Mhiratu, ayaa sheegay in tallaabo laga qaadi doono hay'adaha isku dayaya inay ku shaqeeyaan nidaam ka baxsan sharciga. Itoobiya ayaa soo martay waqtiyo adag oo lacagaha qalaad ah, taasi oo si weyn u saameysay dhaqaalaha dalka. Guddoomiyuhu wuxuu sheegay in siyaasadda bangiga wax ka beddeshay nidaamyadii khaldanaa ee hore uga jiray maaraynta lacagaha qalaad. Bangiyadu waa in ay u adeegaan hay'adaha u baahan lacagaha qalaad iyaga oo raacaya nidaamka sharciga ah. Laakiin qaar ka mid ah ayaa ku hawlan ku shaqaynta nidaam iyo siyaasad dhaqaale oo aan caafimaad qabin, taas oo Bangigu si weyn ula socdo. Dawladda ayaa qaadaysa tallaabooyin dib-u-habeyn ah oo badan si ay nidaamka lacagaha qalaad u noqoto mid sharciga waafaqsan oo waara, iyadoo sidoo kale dejisay siyaasado wax ka beddelaya dhaqaalaha guud ee dalka si loo xalliyo mushkiladda lacagaha qalaad. Waxaa la sheegay in dadka u baahan lacagaha qalaad ay hadda si sahlan ugu heli karaan xafiisyada lacagaha qalaad ee haysta shatiga saxda ah. Hay’adaha xawaaladaha ayaa sidoo kale la siiyay fursad ay kaga qayb qaadanayaan adeegyada lacagaha qalaad si sharciga waafaqsan. Dawladda ayaa sheegtay inay tallaabo adag ka qaadi doonto hay'adaha aan sharciga raacin ee isku daya inay dhibaato ku noqdaan nidaamka dib-u-habaynta dhaqaalaha dalka. Waxaa la xusuustay in farqi weyn u dhaxeeyey qiimaha lacagaha qalaad ee suuqa rasmiga ah iyo kan suuqa madow, taas oo ahayd in ka badan 97%, balse hadda ay hoos ugu dhacday in ka yar 10%. Waxaa la sheegay in bangiyada iyo xafiisyada lacagaha qalaad haddii ay si sharciga waafaqsan u shaqeeyaan, ay ka hortagi doonaan dad badan oo lacagaha qalaad u tagaya suuqa madow.

Addis Ababa, Gudba/Hidhaar, 03/2017T.I.(ENA): Shirkadda Quwada Korontada Itoobiya ayaa shaacisay in mashruuca dhismaha tamarta dabaysha ee Aysha 3 uu gaaray 83.8 boqolkiiba. Mashruucan oo loo qorsheeyay in uu yeesho awoodda dhalinta tamarta dabaysha ee 120 megawatt ayaa hadda gaaray 83.8 boqolkiiba, sida uu sheegay Agaasimaha Guud ee Isgaarsiinta Shirkadda , Mudane Moogas Makonnan. Wuxuu intaas ku daray in dhismaha mashruucan uu ku socdo heerar kala duwan, iyadoo ay hadda 80 megawatt oo ka mid ah tamarta laga soo saarayo mashruuca loo gudbinayo kaydka quwada korontada ee qaranka. Waxa uu sidoo kale xusay in shaqooyinka lagu rakibayo turbines-ka soo saaraya tamarta haray ee 40 megawattka ah ay si kala duwan u socdaan shaqadeedu, sida ay sheegtay shirkadda quwada korontada Itoobiya. Dib u dhaca ku yimid shaqooyinka rakibista turbines-ka ayaa sabab u ah dhibaatooyin dhanka maaliyadda ah, balse shirkaddu waxay go'aansatay inay mashruuca ku dhamaystirto dadaalkeeda iyadoon cidna sugin, waxaana haatan lagu guda jiraa hawsha shaqadaas.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 30/2016T.I.(ENA): Wasiirka ganacsiga iyo xiriirka gobolka Kasahun Gofe (Dr.) ayaa sheegay in Itoobiya ay sameyneyso isbedello dhaqaale oo lagu doonayo in lagu kobciyo dhaqalaha. Wasiirka ayaa sidoo kale tilmaamay in dib u habeyntu ay dhiirigelin doonto maalgashiga tooska ah ee shisheeye, isbeddelka casriga ah iyo ka qaybgalka ganacsiga gaarka loo leeyahay. Shirweynaha 15-aad ee Aagga Ganacsiga Xorta ah ee Qaaradda Afrika iyo Wasiirada Ganacsiga ayaa ka socda hoolka Midowga Afrika.   Wasiirka ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in shirkan uu gacan ka geysan doono in la tilmaamo jihooyinka lagaga dhabayn karo qorshaha guud, xalinta mashaakilaadka, lagana taliyo arrimaha muhiimka ah. Xogta laga helayo wasaaradda ayaa tilmaamaysa in Aagga Ganacsiga Xorta ah ee Qaaradda Afrika uu fursad ballaaran u abuuri doono geeddi-socodka dhismaha warshadaynta iyadoo la fududeynayo ganacsiga u dhexeeya dalalka xubnaha ka ah.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 28/2016T.I.(ENA): Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa khudbad uu ka jeediyay maalintii saddexaad ee shirka “Duni xor ka ah gaaajada” ku sheegay in beeralayda yar yar la taageero si loo xaqiijiyo sugnaanta cuntada ee mustaqbalka fog. Waxa uu sheegay in Itoobiya ay hirgalisay dib u habayn dhanka beeraha ah si loo kordhiyo wax soo saarka iyadoo la tacaalaysa isbadalka cimilada. Ra’iisul Wasaaraha ayaa sheegay in Itoobiya ay si baaxad leh uga shaqeyneyso wax soo saarka dalagyada ee u adkaysan kara abaarta si loo sugo sugnaanta cuntada.   Dalka Itoobiya waxaa si baaxad leh looga wadaa hawsha taakulaynta beeralayda yar yaa ayuu yiri ra'iisul wasaaruhu. Waxa uu xusay in laga shaqeynayo sidii loo kordhin lahaa wax soo saarka iyadoo tababaro iyo taageero dhaqaale oo gaar ah loo siinayo haweenka beeraleyda ah. Wuxuu xusay in dadaalka beeralayda yar yar uu muhiim u yahay dadaalka loogu jiro abuuritaanka adduun ka caagan gaajada, wuxuuna sheegay in Itoobiya ay ku dadaalayso sidii loo sugi lahaa sugnaanta cunntada iyadoo dejinaysa siyaasad qaran. Waxa uu xusay in la sugi karo sugnaanta cunntada, iyadoo la dhisayo dhaqaale aan la kulmin isbedelka cimilada, abaaro iyo dhibaatooyin kale.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 28/2016T.I.(ENA): Masuuliyiin isugu jira heer deegaan iyo maamulka gobolka Faafan oo uu hogaaminayo Madaxa xarunta dhexe ee Xisbiga Barwaaqo ee Deegaanka Soomaalida Inj. Maxamad Shaalle ayaa maanta kormeer ku tagay dhul beereedyada degmada Tulli guuleed ee gobolka Faafan oo ka mid ah degmooyinka todobaadkan laga bilaabay goynta dalaga qamadiga.   Kormeerka wafdigan oo ay u jeedadiisu ahayd sidii loogu kuurgali lahaa heerka uu marayo wax soo saarka qamadiga ee sannadkan iyo sidoo kale halka uu marayo barnaamijka dalag iyo daryeel, ee waxsoosaarka khayraadka kala duwan ee dalagyada taasoo ah mid loogu talo'galay in lagaga maarmo ku tiirsanaanta gacanta shisheeye.   Masuuliyiinta ayaana soo indho indheeyay beeraha qamadiga ee degmadaasi oo wakhti xaadirkani ay socoto goyntiisu.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 28/2016T.I.(ENA): Diyaaradda nooceedu yahay Airbus A350-1000, oo ah tii ugu horreysay ee Afrika laga leeyahay ayaa duulimaadkeedii ugu horreysay ku tagi doonta magaalada Laagoos ee dalka Naayjeeriya, sida ay shirkadda diyaaradaha Itoobiya ay shaacisay.   Dhawaan ayay ahayd markii ay diyaaradu soo gaadhay Addis Ababa iyadoo ah diyaaradii ugu horeysay ee Airbus A350-1000 ee laga leeyahay Afrika, taasoo ay lasoo degtay shirkadda diyaaradaha ee Itoobiya. Diyaaradan oo loogu magac daray "Dhulka asalka ah ee Itoobiya" ayaa leh 400 oo kursi, waana tii ugu horreysay ee Afrika laga leeyahay.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Waxaan maanta aragnay in baraha bulshada lagu faafinayo warar sheegaya in d shirkadda diyaaraddaha Itoobiya laga mamnuucay in ay isticmaasho hawada Eritrea. Si kastaba ha ahaatee, annagoo xaqiijinayna in Shirkadda Diyaaradaha ee Itoobiya ay oggolaasho ka haysato Hay’adda Duulista Hawada ee dalka Eritrea, isla markaana ay shirkadu hawada Eritrea u isticmaalayso duulimaadyada joogto ah, haddaba waxaanu caddaynaynaa in xogta lagu baahiyey baraha bulshadu ay tahay mid been abuur ah. Shirkadda Diyaaradaha ee Itoobiya Xubin ka tirsan Isbahaysiga Star

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 20/2016T.I.(ENA): Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed (Dr.) ayaa sheegay in qaybta warshadaha la filayo in ay kor u kacdo boqolkiiba 12.8 sanad miisaaniyadeedkan. Ra’iisul Wasaare Abiy Axmed (Dr.) ayaa jawaabo iyo sharraxaad ka bixinaya su’aalaha la xiriira dhaqaalaha, nabadda iyo amniga, arrimaha diblomaasiyadda iyo arrimaha bulshada ee ay soo jeediyeen xubnaha golaha.   Waxa uu sheegay in shaqo badan laga qabtay sidii dib loogu soo noolayn lahaa qaybta warshadaha ee dhaqdhaqaaqa wax soo saarka warshadaha sanadadii la soo dhaafay iyada uu jawaabo iyo sharraxaado ay ka bixinayay arrimaha dhaqaalaha. Shaqo wanaagsan ayaa laga qabtay xalinta dhibaatooyinka soo ifbaxay gaar ahaan warshadaha, Waqtigan xaadirka ah, awoodda wax soo saarka warshadaha ayaa gaartay 67 boqolkiiba, ayuu yidhi Ra'iisul Wasaaruhu. Waxa uu sheegay in qaybta warshadaha la filayo inay gaadho 12.8 boqolkiiba sannadkan.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 21/2016T.I.(ENA): Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Maaliyadda Axmed Shide ayaa kalan la qaatay dalalka deymaha bixiya ee Eurobond iyagoo kulankan uu barbar socday shirka sanadlaha ah ee Bangiga Adduunka iyo Hay’adda Lacagta Adduunka (IMF) ee ka socda magaalada Washington ee dalka Maraykanka. Waxaa la sheegay in kulanka diiradda lagu saaray wanaajinta maareynta deymaha Itoobiya sida ku cad ajendaha wadajirka ah ee G-20-ka ee waddamada xubnaha ka ah.   Sidoo kale, Mudane Axmed Shide ayaa faahfaahin ka bixiyay dib u habaynta dhaqaale ee ay samaysay dawladda Itoobiya. Si gaar ah waxa uu carabka ku adkeeyay in dowladdu ay sameysay dib u habeyn dhaqaale oo looga gol leeyahay in lagu saxo qalloocyada dhaqaale ee jira iyo xaqiijinta kobaca dhaqaale ee loo dhan yahay ee dalka.   Ugu dambayntii, sidoo kale waxaa la sheegay in ay ka wada shaqeyn doonaan sidii loo maamuli lahaa deymaha iyadoo la tixgalinayo duruufaha iyo siyaabaha deynta lagu bixin karo ee waqtiga iyo xaaladda ku habboon.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 20/2016T.I.(ENA): Madaxweynaha DDS Mudane Mustafe Muxummed ayaa booqday shaqooyinka socda ee dib-u-habeynta lagu samaynayo waddooyinka caasimadda ee Jigjiga.   Qorshahan oo ah mid kor loogu qaadayo meeqaamka iyo quruxda caasimadda ayaa ah mid la qorsheeyay in lagusoo gunnaanado mudo lix bilood ah.   Madaxweynaha ayaana sharaxaad laga siiyay shaqooyinka socda iyo halka ay wax marayaan.

Addis Ababa; Dirir/Tikimt 19/2017 (ENA): Baanka Adduunka ayaa shaaca ka qaaday inay ka go’an tahay in uu taageero isla markaana ay diyaar u yihiin inay Itoobiya ka taageeraan dhaqdhaqaaqyada dhaqaalaha, maalgashiga iyo hawlaha horumarineed. Shirka sanadlaha ah ee Bangiga Adduunka iyo Hay’adda Lacagta Adduunka ee (IMF) ayaa lagu qabtay magaalada Washington DC ee dalka Mareykanka. Wasiirka Maaliyadda Axmed Shide ayaa kulamo kala duwan la yeeshay Agaasimaha Maamulka Hawlaha Baanka Adduunka Anna Berde.   Wasiirku waxa uu uga mahadceliyey Baanka Adduunka taageerada uu siiyo ee hawlaha dib-u-habaynta dhaqaalaha waddaniga ah ee Itoobiya, kaas oo ay Ka mid tahay siyaasadda maaliyadda,iyo dhaqaalaha, sidoo kale shabakadda badbaadada bulshada, taas oo qayb ka ah tallaabooyinka dib-u-habaynta. Agaasimaha Maamulka Hawlaha Baanka Adduunka Anna Berde ayaa sheegtay in Bangigu ay ka go’an tahay in uu taageero qorshaha soo kabashada dhaqaalaha iyo isbeddelka dhaqaale ee loo dhan yahay ee Itoobiya kaas oo looga gol leeyahay in looga faa’iideeyo dhammaan muwaadiniinteeda.   Waxa ay sheegtay in Itoobiya ay diyaar u tahay inay taageerto hadafkeeda ah kordhinta helitaanka tamarta caalamiga ah iyo barnaamijka qaran ee lagu fulinayo horumarinta kheyraadka aadanaha. Waxa ay sidoo kale tilmaantay in bangigu uu gacan ka geysan doono horumarinta qeybtan si loo xaqiijiyo tayada waxbarashada, iyadoo la tixgalinayo jawiga maalgashiga ee ku haboon ganacsiga gaarka loo leeyahay. Waxaa la tilmaamay in labada dhinac ay ku heshiiyeen in la sii balaadhiyo wada xaajoodyada Isla markaana Agaasimaha maamulka ee Bangiga Adduunka Anna Berde ay booqasho ku imaan doonto Itoobiya bisha Dharabley/Tir 2025 ka.

Jigjiga, Dirir/Tiqimt, 19/2016T.I.(ENA): Maareeyaha shirkadda isku dhafka ah ee tareenada Itoobiya iyo Jabuuti, Inj. Taakala Uma ayaa boggiisa baraha bulshada ku shaaciyay in uu la kulmay madaxweynaha deegaanka Soomaalida Mustafe Muxummad, isagoo sheegay inay ka wadahadleen arrimo xoojin kara badqabka iyo shaqada tareenada.   Maareeyaha ayaa sheegay in kulanka diiradda lagu saaray kordhinta tallaabooyinka amniga si loo kordhiyo awoodda xamuulka iyo tayada tareenka.   Injineer Taakala Uma ayaa ku nuuxnuuxsaday in ay muhiim tahay ka qayb qaadashada bulshada ee ilaalinta badqabka wadooyinka tareenada iyadoo qayb wayn ka qaadanayso dhaqaalaha Itoobiya.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 18/2016T.I.(ENA): Wasiirka Maaliyadda Axmed Shide ayaa kulan la qaatay Agaasimaha Maamulka Iskaashiga Maaliyadeed ee Caalamiga ah Mukhtaar Dhiyoop iyo Madaxweyne ku xigeenka Wakaaladda Damaanadda Maalgashiga ee dhinacyo badan leh Itiyoobiis Tafara. Kulanka ayaa waxa uu barbar socday shirarka sanadlaha ah ee Bangiga Adduunka iyo Hay’adda Lacagta Adduunka ee IMF.   Kulanka ayaa lagu sheegay in diiradda lagu saaray arrimo la xiriira isbedellada dhaqaale ee Itoobiya iyo in si dhow loola shaqeeyo shirkadaha gaarka loo leeyahay.   Iyadoo ay Itoobiya dadaal ugu jirto sidii ganacsiga gaarka ah looga qayb gelin lahaa dhaqaalaha guud.   Ugu abayntii waxaa sidoo kale laga wadahadlay, dib-u-habaynta dhaqaale ee ugu dambeysay si loogu abuuro jawi wanaagsan maalgashadayaasha caalamiga ah.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 18/2016T.I.(ENA): Waxaa socda shirka Madasha Ganacsiga ee Itoobiya-Koonfur Afrika. Waxaa la sheegay in madashaasi wadatashiyo lagaga yeelanayo arrimo sii xoojin kara xiriirka ganacsi iyo mid maalgashi ee ka dhaxeeya dalalkaasi. Sidoo kale xogta Rugta Ganacsiga iyo Ururada Ganacsiga ee Itoobiya ayaa sheegaya in laga wadahadli doono qodobada ay iska kaashan karaan labada dal mustaqbalka.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 15/2016T.I.(ENA): Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Maaliyadda, Axmed Shide, ayaa kulan ku saabsan xiriirka labada dal la yeeshay kaaliyaha xoghayaha arrimaha dibadda Mareykanka u qaabilsan arrimaha Afrika, Danjire Molli Fii iyo kaaliyaha maaliyadda Mareykanka ee arrimaha caalamiga ah, Brent Nimaan.   Wasiirka Maaliyadda ayaa kulankiisani uu barbar socday shir sanadeedka 2024-ka ee Hay’adda Lacagta Adduunka ee IMF iyo Bangiga Adduunka.   Mudane Axmed Shide waxa uu sharraxaad ka siiyey mas’uuliyiinta Maraykanka hannaanka dib-u-habaynta dhaqaale ee dawladda iyo taageerada muhiimka ah ee laga filayo bah-wadaagta horumarineed ee ku aaddan hannaanka guud ee G20.   Dhanka kale, saraakiisha Mareykanka ayaa bogaadiyay howlaha dib u habeynta ee dowladda iyo guulaha laga diiwaan geliyay, Waxay xaqiijiyeen inay lasocon doonaan wada xaajoodka deymaha madax banaan ee caalamiga ah ee ku saabsan gorgortanka maaraynta deynta. Ugu dambayntii, labada dhinac ayaa ku heshiiyey in la xoojiyo iskaashiga dhinacyada badan leh, oo ay ku jirto iskaashiga Sanduuqa Lacagta Adduunka (IMF) iyo Bangiga Adduunka.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 15/2016T.I.(ENA): Maalgashadayaasha Malaysia ayaa shaaciyay inay doonayaan inay maalgashi ku sameeyaan dhinacyo kala duwan oo Itoobiya ah. Waftiga Itoobiya ee socdaalka shaqo ku jooga dalka Malaysiya ayaa kulan la qaatay ganacsatada dalkaasi.   Waftiga ayaa sharaxaad ka bixiyay fursadaha maalgashi ee wanaagsan ee ka jira Itoobiya, gaar ahaan wax soo saarka, warshadaynta beeraha, dawooyinka, dharka iyo maryaha, macdanta iyo dhismaha. Waxa ay sidoo kale sharaxaad ka bixiyeen fursadaha maalgashi ee Itoobiya, waaxyaha mudnaanta leh iyo dib u habeynta lagu sameeyay si loo abuuro jawi maalgashi oo wanaagsan.   Xubno ka tirsan ganacsatada dalka Malaysiya ayaa shaaca ka qaaday inay wefti ganacsato ah u diri doonaan Itoobiya kuwaasoo soo indha indhayn doona fursadaha maalgashani ee dalka Itoobiya. Xogta laga helay shirkadda horumarinta seerayaasha warshadaha ayaa tilmaamaysa inay ka shaqayn doonaan sidii kor loogu qaadi lahaa is-dhaafsiga maalgashiga labada dal.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 13/2016T.I.(ENA): Shirkadda Diyaaraddaha Itoobiya ayaa ku dhawaaqday in ay duulimaad rakaab ah ku tagi doonto magaalada Monrovia ee dalka Liberia saddex maalmood todobaadkii laga bilaabo 21-ka Gudba 2017T.I.

Sarifka lacagaha qalaad ee Bangiga Ganacsiga Itoobiya ee maanta oo ay taariikhdu tahay 13/02/2017T.I. ama 23/10/2024.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 13/2016T.I.(ENA):Sida lagu sheegay kormeer ay Guddida Jibriyadu sameeyeen intii u dhaxaysay 1-dii ilaa 07-kii Dirir 2017-ka, waxa la xaqiijiyay in la qabtay Alaabo Kontarabaan ah oo qiimahooda lagu qiyaasay in ka badan 428 Milyan oo Birr.   134.3 milyan oo Birr oo ka mid ah badeecadahan ayaa si kontarabaan ah loiga saarayay dalka, iyadoo sidoo kale waxaa la qabtay alaab kontarabaan ah oo dibadda laga keenay taaso dhanayd 294.6 milyan oo birr.   Waxyaabaha koontarabaanka ah ee la qabtay ayaa waxaa ka mid ahaa dhar, Elektaroonik, Qalab dhismo, bun, qalabka Gawaarida, waxyaabaha la isku qurxiyo, Jaad, Daroogo, Daawooyin, Saliida cuntada, Gaadiid kala duwan iyo Lacago Qalaad.   Xogta Komishanku waxay sheegaysaa in Xafiisyada Jibriga ee Hawassa, Mooyaale iyo Diri Dhaba ay hormuud ka yihiin xakamaynta dhoofinta iyo soo dejinta koontarabaanka iyagoo dabagal sameeyey wakhtigaas kor ku xusan.

Addis Ababa, Dirir/Tiqimt, 12/2016T.I.(ENA): Munaasibadan oo sanadkiiba hal mar la qabto ayaa lagu soo bandhigay waxsoosaarka kala duwan ee ka baxa beerta xerada agoomaha ee Marmaarsa iyo isbadelka laga sameeyay xarunta agoomaha.   Xerada hoyga agoonta Marmaarsa ayaa dhidibada loo taagay sanadkii 2017-ka G.C, taas oo ka dhigaysa in xaruntu hadda jirto muddo 8 sano ah. Waxayna xaruntu ka kooban tahay qaybo kala duwan oo ay ka mid yihiin dugsiga barashada cilmiga maadiga ah oo lagu dhigo manhajka waxbarasho ee dalka, dugsiga barashada culuumta shareecada Islaamka, hoyga jiifka iyo daryeelka ardayda ku xaraysan iyo beerta oo ah mid ay ku yaalaan khudaarta noocyadeeda kala duwan.   Munaasibadan oo si gaar ah loogu soo bandhigayay waxsoosaarka beerta xaruntan agoomaha ee Marmaarsa ayaa aas aasihii xarunta Maxamed Macalin Cusmaan oo waraysi kooban siiyay SRTV sheegay in hadafka iyo yoolka ay hiigsanayaan yahay in la soo saaro dhalinyaro waxbarasho tayo leh ku hubaysan oo ka kala timid dhammaan gobollada Deegaanka.